Με μια πρώτη ματιά, το TikTok αποτελεί μια ακίνδυνη και κοινότυπη εφαρμογή μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Όποιος κληθεί να χρησιμοποιήσει το συγκεκριμένο κοινωνικό μέσο δικτύωσης απολαμβάνει μια ατελείωτη ροή διασκεδαστικών μουσικών βίντεο, χορευτικών, μαγειρικών συνταγών και συμβουλών ομορφιάς. Όπως συμβαίνει και με το Instagram, το Twitter και το Facebook, ένας αλγόριθμος αξιολογεί κάθε φορά τον τρόπο χρήσης του κοινωνικού μέσου από τον εκάστοτε χρήστη ώστε να επιμεληθεί το περιεχόμενο που είναι πολύ πιο πιθανό να τον ενδιαφέρει. Για την εφαρμογή TikTok ωστόσο που προέρχεται από την Κίνα υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία για το πως αξιοποιούνται αυτά τα δεδομένα αλλά και πως η ίδια η εφαρμογή θα μπορούσε να τα καταχράται για να επηρεάσει ή να κατασκοπεύσει τους χρήστες.
Πριν από λίγες ημέρες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι οι εργαζόμενοι στις υπηρεσίες της πρέπει να αφαιρέσουν την εφαρμογή από τις κινητές συσκευές τους το αργότερο μέχρι τις 15 Μαρτίου. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προχώρησε επίσης την Τρίτη σε μια αντίστοιχη απαγόρευση. Ταυτόχρονα οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και Καναδά προχώρησαν σε ανάλογο μπλόκο. Η δημοφιλής εφαρμογή, η οποία έκανε αλματώδη άνοδο τα τελευταία χρόνια, χρησιμοποιείται από περισσότερο από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους. Το TikΤok ανήκει στην κινεζική εταιρεία ByteDance η οποία αρνείται τις αιτιάσεις πως το κινεζικό κράτος θα μπορούσε να έχει πρόσβαση στην εφαρμογή. «Δεν έχουμε λάβει ούτε ένα αίτημα δεδομένων από την κινεζική κυβέρνηση από τότε που ξεκίνησαν οι εκθέσεις διαφάνειας το 2019», δήλωσε εκπρόσωπος της εταιρείας στη βρετανική εφημερίδα Guardian, τον Νοέμβριο.
Διαγραμμένα βίντεο και φίλτρα από την ίδια την εφαρμογή
Εκατομμύρια χρήστες χρησιμοποιούν κάθε μέρα την εφαρμογή
Το περιεχόμενο που εμφανίζεται αλλά και αυτό που δεν εμφανίζεται κατά τη χρήση της εφαρμογής αποτελεί ένα ακόμη σημείο, για το οποίο ασκείται έντονη κριτική. Ένα βίντεο που διαγράφτηκε το 2019 προκάλεσε σάλο. Στο συγκεκριμένο βίντεο εμφανιζόταν μια 17χρονη, η οποία αρχικά έδινε συμβουλές μακιγιάζ αλλά εν συνεχεία, κατήγγελλε την καταπίεση του Πεκίνου στην μουσουλμανική μειονότητα των Ουιγούρων που διαμένουν στην επαρχία Σιντζιάνγκ.
Έρευνα του γερμανικού ραδιοτηλεοπτικού φορέα ARD τον Μάρτιο του 2022 αποκάλυψε πως το TikΤok χρησιμοποίησε φίλτρα στη Γερμανία, τα οποία μπλοκάρουν περιεχόμενο με συγκεκριμένες λέξεις κλειδιά όπως για παράδειγμα «LGBTQ», «Σεξ», «Ναζισμός» και το όνομα της Κινέζας τενίστριας Πενγκ Σουάι, η οποία κατηγόρησε τον πρώην αναπληρωτή πρωθυπουργό της Κίνας, Zανγκ Γκαολί, για σεξουαλική επίθεση. Η εφαρμογή υποσχέθηκε «ενδελεχή έρευνα» μετά από αυτή τη δημοσίευση.
Σκληρό μπλόκο στο TikTok φαίνεται πως θα εφαρμόσει ο αμερικανός πρόεδρος Τζό Μπάιντεν
«Πολιτικό όχημα» της Κίνας το TikTοκ;
Μεταξύ άλλων, οι επαναξιολογήσεις σε Ευρώπη και Βόρεια Αμερική αναφορικά με την εφαρμογή, τέθηκαν σε ισχύ ως μέτρο αντίδρασης σε μια νέα κατευθυντήρια γραμμή προστασίας δεδομένων που παρουσιάστηκε τον Νοέμβριο από την ίδια την εταιρεία. Η ειρωνία: πρόθεσή της ήταν να υπάρξει μεγαλύτερη διαφάνεια σχετικά με τον χειρισμό των δεδομένων των ευρωπαίων χρηστών, τα οποία αποθηκεύονται σε διακομιστές στις ΗΠΑ και τη Σιγκαπούρη. Θα έπρεπε μάλιστα να επιτρέπεται η πρόσβαση «ορισμένων υπαλλήλων» στα δεδομένα αυτά και σε πολλές άλλες χώρες συμπεριλαμβανομένης και της Κίνας, υποστηρίζει η εταιρεία. Το γεγονός πως το TikTok αποκάλυψε απροκάλυπτα πως τα δεδομένα ευρωπαίων χρηστών μεταφέρονται στην Κίνα, προκάλεσε αυτή την αγανάκτηση.
Τον περασμένο Δεκέμβριο ο επικεφαλής του FBI, Κρίστοφερ Ρέι, προειδοποίησε πως το TikTok βρίσκεται υπό τον έλεγχο της κινεζικής κυβέρνησης, «η οποία δεν συμμερίζεται τις αξίες μας». Στην Γερμανία τώρα, υπάρχει ένα σύστημα απαγόρευσης της εφαρμογής σε συσκευές σέρβις όπως στο Ομοσπονδιακό Γραφείο Τύπου, ενώ μέχρι στιγμής δεν υπάρχει γενική απαγόρευσή της ως μέσου κοινωνικής δικτύωσης στους δημόσιους φορείς. Το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Υγείας μάλιστα έχει μέχρι και δικό του κανάλι στο Tiktok, το οποίο λειτουργεί με ξεχωριστές συσκευές που δεν είναι συνδεδεμένες με τους διακομιστές του υπουργείου. Είναι πολύ πιθανό ότι θα ακολουθήσουν περαιτέρω εθνικοί κανονισμοί μετά τις πρόσφατες επαναξιολογήσεις.
Η Ευρώπη, οι ΗΠΑ αλλά και ο Καναδάς δεν αποτελούν τις πρώτες χώρες που ξεκίνησαν να θέτουν σε ισχύ περιορισμούς χρήσης της εφαρμογής. Στην Ταϊβάν, το Tiktok αποκλείστηκε πλήρως τον Δεκέμβριο και χαρακτηρίστηκε ως λογισμικό που «θέτει σε κίνδυνο την εθνική ασφάλεια πληροφοριών και επικοινωνιών» καθώς θεωρείται όχημα για τον πολιτικό στόχο του Πεκίνου να θέσει την Ταϊβάν υπό τον έλεγχό του. Αντίστοιχα ο αποκλεισμός της εφαρμογής στην Ινδία έχει πολιτικό υπόβαθρο που συνδέεται με την Κίνα. Επιπλέον και οι Ταλιμπάν εξετάζουν το ενδεχόμενο να μπλοκάρουν την εφαρμογή στο Αφγανιστάν, καθώς φοβούνται πως τέτοια προγράμματα «απομακρύνουν τους νέους από το σωστό δρόμο».
