Μία κατάσταση αξιοζήλευτη για κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα πρόκειται να αντιμετωπίσει η Ιρλανδία στον επόμενο κρατικό προϋπολογισμό: ένα δημοσιονομικό πλεόνασμα ύψους 8,6 δισ. ευρώ και μια ετήσια οικονομική ανάπτυξη πέντε φορές ταχύτερη σε σύγκριση με πέρυσι. Κι όμως, η απόφαση για την κατανομή του τεράστιου αυτού πλούτου φαίνεται να βάζει τους αξιωματούχους σε πολύ δύσκολη θέση.
Έχουν περάσει πάνω από δέκα χρόνια από την κρίση που είχε ως αποτέλεσμα την παρέμβαση της Ε.Ε. και του ΔΝΤ με δάνεια 67,5 δισ. ευρώ και τα δυσβάσταχτα μέτρα λιτότητας. Ωστόσο, η ιρλανδική κυβέρνηση παραμένει επιφυλακτική στις δαπάνες και τονίζει ότι θέλει να εξοικονομήσει χρήματα με σύνεση για μελλοντικές προκλήσεις στο συνταξιοδοτικό, τον περιβαλλοντικό τομέα και τις υποδομές.
Πολλοί οικονομολόγοι, όμως, επισημαίνουν ότι εάν η Ιρλανδία δεν επενδύσει τώρα τα επιπλέον χρήματα, τότε θα χάσει την ευκαιρία της να διορθώσει προβλήματα υποδομών, τα οποία θα θέσουν σε κίνδυνο τη μελλοντική της ανάπτυξη. Ενδεικτικά, ο οικονομολόγος David McWilliams δήλωσε στους Financial Times ότι υπάρχει τεράστια ανάγκη για δημόσιες επενδύσεις και το να μπορεί μια χώρα να τις χρηματοδοτήσει μόνη της είναι μια ευκαιρία που έρχεται ανά μία γενιά.
Πράγματι, υπάρχουν «τρύπες» που θα μπορούσαν να κλείσουν στην Ιρλανδία, από την αντιμετώπιση της στεγαστικές κρίσης -δεδομένου ότι ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού ξεπερνά σημαντικά την προσφορά σπιτιών- μέχρι την επίλυση χρόνιων προβλημάτων στα δίκτυα ηλεκτρισμού, νερού, μέσων μαζικής μεταφοράς και στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. «Σπάνια έχει δοθεί μια τόσο μοναδική ευκαιρία σε μία χώρα να μπορέσει να αλλάξει την κοινωνία και την έχουν συμβουλέψει να μην το κάνει», δήλωσε ο McWilliams στους Financial Times.
Τα πλεονάσματα θα συνεχιστούν
Το τεράστιο πλεόνασμα του προϋπολογισμού που αναμένεται να καταγραφεί για το 2024 είναι το τρίτο κατά σειρά μετά από 8,3 δισ. ευρώ το 2023 και 8,6 δισ. ευρώ το 2022, μεγάλο μέρος των οποίων αποδίδεται στα αυξανόμενα φορολογικά έσοδα από πολυεθνικές που έχουν έδρα στην Ιρλανδία, ιδίως τεχνολογικές και φαρμακευτικές εταιρείες. Βέβαια, η οικονομία ανθεί και σε άλλους τομείς.
Δεδομένης της υψηλής απασχόλησης και με τον πληθωρισμό να έχει αγγίξει πολύ υψηλά επίπεδα τα τελευταία χρόνια, η κυβέρνηση της Ιρλανδίας, φοβούμενη υπερθέρμανση της οικονομίας, έχει δεσμευτεί να διαχειριστεί με πολλή προσοχή τις δημόσιες δαπάνες, παρότι οι πιέσεις στις τιμές έχουν αποκλιμακωθεί σημαντικά.
Τώρα, η Ιρλανδία αντιμετωπίζει κοινωνικά ζητήματα, καθώς έχει ονομαστεί η πιο «μοναχική» χώρα στην Ευρώπη, με σχεδόν το ένα πέμπτο των κατοίκων να αισθάνεται μοναξιά πάντοτε ή τον περισσότερο καιρό και σχεδόν τα δύο τρίτα να έχουν άγχος ή κατάθλιψη. Επίσης, ένα στα επτά παιδιά ζει σε νοικοκυριά κάτω από το κατώφλι της φτώχειας. Εκτός αυτού, ορισμένοι οικονομολόγοι εντοπίζουν ελλείψεις στη στήριξη της ντόπιας επιχειρηματικότητας, αλλά και στον μακροπρόθεσμο προγραμματισμό για την ανάπτυξη έργων υποδομών.
Πάντως, όπου και να αποφασίσει να διοχετεύσει τα επιπλέον χρήματα η Ιρλανδία, είναι πιθανό τα τεράστια πλεονάσματα να συνεχίσουν να καταγράφονται και τα επόμενα χρόνια. «Είμαστε σε μία πολύ, πολύ ισχυρή θέση αυτή τη στιγμή», δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξη Τύπου ο Seamus Coffey, πρόεδρος του δημοσιονομικού συμβουλίου της χώρας. «Η ελπίδα είναι να μην τα κάνουμε θάλασσα», τόνισε ο ίδιος.
