Η Γαλλία βρίσκεται στο επίκεντρο αυτές τις μέρες -με την επίσκεψη του Εμάνουελ Μακρόν στο Μ. Βρετανία και τα faux pas του, αλλά κυρίως με τη διοργάνωση της Εβδομάδας Μόδας Υψηλής Ραπτικής για το Φθινόπωρο/Χειμώνα 2025-2026. Το κρεσέντο της παρισινής μόδας, το απόγειο της δημιουργικότητας των οίκων που συμμετέχουν αλλά και των επικεφαλής σχεδιαστών που ωθούν κάθε φορά τα όρια της τέχνης τους.
Η εβδομάδα της υπερβολής και της φαντασίας
Φέτος, η Cardi B έκανε ακόμη μια θεατρική εμφάνιση στο σόου του οίκου Schiaparelli φορώντας μαύρη βραδινή τουαλέτα με υπερβολικά ψηλούς ώμους και ένα ποτάμι από κρόσσια κρατώντας ένα παράδοξο -και αμφιλεγόμενο- «αξεσουάρ»: ένα ζωντανό κοράκι. Στο line up των διασημοτήτων συγκαταλέγονται φέτος η Sophia Coppola με τις δύο κόρες της, η Keira Knighley, η Penelope Cruz, η Kirsten Dunst, η Kim Kardashian, η Nicole Kidman κ.ά.
Η φετινή διοργάνωση, που ολοκληρώθηκε στις 10 Ιουλίου, αποτελεί σταθμό καθώς σήμανε το τέλος του Demna στα ηνία του οίκου Balenciaga πριν εκείνος συνεχίσει την πορεία του στον Gucci, αλλά και το εναρκτήριο λάκτισμα για τον Glenn Martens στο Maison Margiela, ο οποίος πήρε τη σκυτάλη από τον John Galliano, έναν από τους σπουδαιότερους καλλιτέχνες της εποχής μας. Ο Martens όμως κατόρθωσε να εντυπωσιάσει φορώντας μάσκες στα μοντέλα του και ρούχα που μοιάζουν να αποτελούν τα λάφυρα κάποιας ανασκαφής.
Βασίλισσα της φετινής Εβδομάδας Μόδας φαίνεται πως ανακηρύχθηκε η Iris Van Herpen με την πειραματική συλλογή της “Sympoiesis”. Η Herpen δημιούργησε ρούχα ενσωματώνοντας 125 εκατομμύρια φωσφορίζοντα φύκια -ζωντανούς δηλαδή οργανισμούς. Τα συγκεκριμένα φύκια απαιτούν οκτώ ώρες σκοτάδι, οκτώ ώρες φως και ένα απόλυτα ήρεμο, δροσερό περιβάλλον για να λάμψουν όπως έκαναν στην πασαρέλα της σχεδιάστριας. «Όταν είναι ευτυχισμένο, ανταποκρίνεται στην κίνηση του χρήστη», εξήγησε η Van Herpen. H avant-garde ποιητική συλλογή της συμπεριλάμβανε υφάσματα που αψηφούσαν τον νόμο της βαρύτητας, αρχιτεκτονικές φόρμες και «φτερά» που ενσωμάτωσε στις δημιουργίες της. Υπό τον ήχο ατμοσφαιρικής μουσικής και με ένα συναρπαστικό light show αναμφίβολα κέρδισε τις εντυπώσεις φέτος.
Αυτή ήταν επίσης η πρώτη χρονιά που ο Giorgio Armani δεν μπόρεσε να παραβρεθεί ο ίδιος στην παρουσίαση της κολεξιόν του οίκου του, Noir séduisant, μια συλλογή-ωδή στο μαύρο χρώμα και τις άπειρες αποχρώσεις του που σμιλεύουν κάθε σιλουέτα. Ο μετρ όμως, στο 90ο πλέον έτος της ζωής του δεν μπόρεσε να είναι εκεί.
Τι είναι και ποιος οίκος χαρακτηρίζεται ως Ηaute Couture
Η Εβδομάδα Haute Couture στο Παρίσι αποτελεί τον πυρήνα ολόκληρης της βιομηχανίας. Πρόκειται για τη σημαντικότερη ευκαιρία που έχουν οι σχεδιαστές για να ξεδιπλώσουν το ταλέντο τους, να παρουσιάσουν το όραμά τους για τον οίκο, να σχολιάσουν την επικαιρότητα και να επιβεβαιώσουν, βέβαια, τη μαεστρία τους στη ραπτική. Ας μην ξεχνάμε πως όποιο μοντέλο κι αν επιλέξει μια πελάτισσα από την Haute Couture κολεξιόν του οίκου θα κατασκευαστεί sur mesure, στις δικές της δηλαδή αναλογίες, με το φόρεμά της να είναι μοναδικό στον κόσμο.
Αν και οι συλλογές Υψηλής Ραπτικής συχνά δεν αποφέρουν άμεσα κέρδη στους οίκους μόδας -λόγω του τεράστιου κόστους παραγωγής τους- έχουν στρατηγικό ρόλο στο συνολικό επιχειρηματικό σχέδιο. Αυτές οι επιδείξεις χρησιμεύουν ως βιτρίνες δεξιοτεχνίας και ταυτότητας της μάρκας, δημιουργώντας ένα ελκυστικό ή ακαταμάχητο brand name, το οποίο εν συνεχεία θα πουλήσει σειρές pret-a-porter ενδυμάτων, αρωμάτων, αξεσουάρ και άλλων προϊόντων.
Ο φορέας της διοργάνωσης, Federation francaise de la couture, είναι δημόσιος φορέας και υπάγεται στο Υπ. Εμπορίου. Επίσης υπάρχουν πολύ αυστηροί κανόνες που ορίζουν ποιος μπορεί να έχει τον τίτλο του grand couturier ώστε να γίνει μέλος στο Chambre syndicale de la haute couture. Σύμφωνα με τους κανόνες που ισχύουν ένας οίκος που χαρακτηρίζεται ως haute couture πρέπει να διατηρεί ένα ατελιέ στο Παρίσι, να απασχολεί τουλάχιστον 15 άτομα πλήρους απασχόλησης και να παρουσιάζει μια συλλογή τουλάχιστον 25 σχεδίων κάθε σεζόν μόδας και πελατεία.
Σήμερα εκτιμάται ότι υπάρχουν 4.000 ενεργοί αγοραστές υψηλής ραπτικής στον κόσμο, απειροελάχιστοι σε σχέση με το αγοραστικό κοινό. Όμως αυτή η ομάδα στηρίζει το οικοσύστημα της μόδας συνολικά, όχι μόνο τους σχεδιαστές και τους οίκους καθαυτούς, αλλά και τα εξειδικευμένα ατελιέ και τους τεχνίτες των Lesage (κεντημάτων), lemarié (φτερών και λουλουδιών) και guillet (στολιδιών).
H ιστορία της Υψηλής Ραπτικής
Το Chambre syndicale de la haute couture ιδρύθηκε από τον Charles Frederick Worth το 1868, έναν Άγγλο σχεδιαστή που εγκαινίασε το δικό του ατελιέ στο Παρίσι, το House of Worth. Οι τότε κανόνες όριζαν πως προκειμένου να γίνει μέλος, το “maison” έπρεπε να παράγει ρούχα κατά παραγγελία -κάθε κομμάτι φτιαγμένο κατά παραγγελία για έναν πελάτη και αποκλειστικά για αυτόν, τόσο ως προς το σχέδιο όσο και ως προς την εφαρμογή. Τα πάντα έπρεπε να κατασκευάζονται στο χέρι, από μια ομάδα τεχνιτών εκ των οποίων ο καθένας τους είχε ειδίκευση σε μια συγκεκριμένη δεξιότητα, άλλος στις χάντρες, άλλοι στα κεντήματα, στις πτυχώσεις ή στο ράψιμο. Και, όλα τα ενδύματα έπρεπε να είναι κατασκευασμένα από τα καλύτερα δυνατά υλικά, υφάσματα και ιδέες που προέρχονται ιστορικά από τη Γαλλία.
Ως πρωτεργάτη θα πρέπει κανείς να αναφέρει και τον Paul Poiret. Γνωστός με το προσωνύμιο “Le Maginifique”, ο σχεδιαστής είχε προβλέψει πως ο τρόπος που θα παρουσιαστούν οι συλλογές είναι εξίσου σημαντικός με την ίδια τη συλλογή. Ιδιοφυία του μάρκετινγκ, πριν καν γεννηθεί ο όρος, ο Poiret περιόδευσε στην Ευρώπη με μοντέλα, εγκαινιάζοντας στην ουσία το trunk show (σ.σ: όταν ένας σχεδιαστής παρουσιάζει τις συλλογές του σε άλλη τοποθεσία). Άνοιξε τις πόρτες του οίκου του στον κόσμο φιλοξενώντας επιδείξεις και πάρτι, κάνοντας δημόσιες σχέσεις. Γι’ αυτό και το Musée desArts Décoratifs, φιλοξένησε εκθέσεις για τους δύο σχεδιαστές.
Ο όρος haute Couture εφευρέθηκε γύρω στο 1908. Το 1921, χάρη σε μια ομάδα στην οποία συμμετείχαν η Madeleine Vionnet και η Maggy Rouff, ιδρύθηκε και το L’Association de Protection des Industries Artistiques Saisonnières (PAIS), με σκοπό την προστασία των σχεδιαστών από την αντιγραφή της δουλειάς τους και την παροχή καθιερωμένων κανόνων για το εργατικό δυναμικό. Όταν ιδρύθηκε αυτός ο οργανισμός, υπήρχαν εκατοντάδες οίκοι υψηλής ραπτικής -για να μην αναφέρουμε τους λιγότερο διάσημους οίκους που δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις για τον τίτλο. Σε συνδυασμό με τους ξένους οίκους που έστελναν τακτικά κατασκόπους για να μεταφέρουν όσα είδαν, ο κλάδος έπρεπε να προστατευθεί.
Όταν τελείωσε ο πόλεμος, θεσπίστηκε ένα ακόμη πιο αυστηρό πλαίσιο κανόνων για τον ορισμό της υψηλής ραπτικής, προκειμένου να προστατευθούν οι οίκοι που κατόρθωσαν να επιζήσουν. Αυτή ήταν μια από τις τελευταίες συνεισφορές του Lucien Lelong, προέδρου του Chambre Syndicale de la Couture μεταξύ 1937-1945, ο οποίος είχε καθοδηγήσει τον κλάδο του μέσα στις σκοτεινές ημέρες της ναζιστικής κατοχής και απέτρεψε την προσπάθεια των Γερμανών να μεταφέρουν την υψηλή ραπτική στο Βερολίνο. Σύμφωνα με εκείνο το πλαίσιο η πελάτισσα δικαιούτο τουλάχιστον μία προσωπική πρόβα, κάθε ατελιέ έπρεπε να απασχολεί τουλάχιστον 20 άτομα προσωπικό και για κάθε σεζόν (Άνοιξη/Καλοκαίρι και Φθινόπωρο/Χειμώνας) κι έπρεπε να παρουσιάζεται μια νέα συλλογή με τουλάχιστον 35 μοναδικά σχέδια. Το 1946, υπήρχαν 106 επίσημοι οίκοι υψηλής ραπτικής.
Το 1947, ο Christian Dior παρουσίασε τη συλλογή Corelle, την οποία η Carmel Snow ονόμασε «The New Look» και η οποία έφερε επανάσταση στον χώρο της μόδας καθώς αντιπρότεινε στη λιτότητα του πολέμου την αίγλη, τη θηλυκότητα και την ωδή στις καμπύλες. Το 1966 εμφανίστηκε η πρώτη μπουτίκ υψηλής ραπτικής, το Saint Laurent Rive Gauche του Yves Saint Laurent, και σύντομα άλλα μεγάλα ονόματα άνοιξαν τις δικές τους ανεξάρτητες μπουτίκ κι έτσι άρχισε να διαμορφώνεται σιγά- σιγά το νέο τοπίο της μόδας.
Haute Couture, η επιδραστική
Η Εβδομάδα Υψηλής Ραπτικής έχει αντίκτυπο σε ολόκληρη τη βιομηχανία της μόδας. Οι σχεδιαστές χρησιμοποιούν συχνά την υψηλή ραπτική για να δοκιμάσουν ιδέες, υλικά και φόρμες που τελικά θα μεταφέρουν στις pret-a-porter κολεξιόν τους, ακόμη και στην αρένα του fast fashion. Για παράδειγμα, ένα ιδιαίτερο μανίκι ή ένα μοτίβο που είδε το κοινό στην πασαρέλα υψηλής ραπτικής μπορεί να φιγουράρει στις πιο προσιτές σειρές (ίσως θυμάστε πως η Miranda Priestly εξήγησε πώς λειτουργεί η αλυσίδα στη γραμματέα της που ειρωνευόταν τον κόσμο της μόδας).
Η υψηλή ραπτική προσφέρει επίσης το πεδίο για την αφήγηση ιστοριών και σχολιασμό. Οι επιδείξεις χαρακτηρίζονται από έντονα στοιχεία θεατρικότητας που ξεπερνούν το απλό ένδυμα- αρκεί να θυμηθούμε τα σόου του Alexander McQueen (αρχικά για τον Givenchy, έπειτα για το δικό του brand), του John Galliano για τον Dior, του οίκου Gaultier, Viktor & Rolf, Schiaparelli κ.ά. που είχαν αφήσει άφωνο το κοινό. Δημιουργούς που με τις συλλογές του έχτισαν ένα ολόκληρο σύμπαν, ένα εναλλακτικό ή σκοτεινό παραμύθι ή έστειλαν ένα μήνυμα από το μέλλον γράφοντας τη δική τους σελίδα στην ιστορία της μόδας.
Εξωτερική φωτογραφία: Elie Saab: Runway – Paris Fashion Week – Haute Couture Fall/Winter 2025/2026
Φωτογραφίες: Getty Images / Ideal Image
