Επί τάπητος θα βρεθεί η φορολογία των φυσικών προσώπων το 2025, με την κυβέρνηση και το οικονομικό επιτελείο να ανοίγουν τον διάλογο με τους κοινωνικούς φορείς για την αντιμετώπιση των στρεβλώσεων και τον περιορισμό των επιβαρύνσεων κυρίως σε εισοδηματικές ομάδες που σταθερά στηρίζουν τον προϋπολογισμό του κράτους.
Σύμφωνα με στελέχη του οικονομικού επιτελείου, σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, η διάρθρωση των άμεσων και των έμμεσων φόρων δεν θα πρέπει να εξυπηρετεί μόνο τους εισπρακτικούς στόχους, κάτι ωστόσο που έχει επιτευχθεί από τα μόνιμα μέτρα τα οποία έχουν ήδη ληφθεί τα τελευταία χρόνια. Υποστηρίζουν ότι οι αλλαγές που θα προχωρήσουν στα επόμενα δύο έτη θα λειτουργούν ως αναπτυξιακός μοχλός, ενώ θα συμβάλλουν στην άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων.
Το οικονομικό επιτελείο αναμένεται στις αρχές του 2025 να θέσει το πλαίσιο για το πώς θα πρέπει να μετεξελιχθεί το φορολογικό σύστημα, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη τον εντεινόμενο φορολογικό ανταγωνισμό από τις χώρες της Ε.Ε., όπου οι συντελεστές κινούνται σε χαμηλότερα επίπεδα από ό,τι στη χώρα μας.
Σημαντικός παράγοντας των αλλαγών που θα επέλθουν είναι η φοροδιαφυγή. Και αυτό καθώς η φορολογική μεταρρύθμιση θα στηριχθεί στα επιπλέον έσοδα που θα προκύψουν από τον περιορισμό της. Ουσιαστικά, αυτό που θα πρέπει να συμβεί είναι τα έσοδα από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής να σταθεροποιηθούν σε ένα επίπεδο άνω των 2,5 δισ. ευρώ, για να μπορέσει η κυβέρνηση να «περάσει» τις αλλαγές στην Ε.Ε., καθώς οι δημοσιονομικοί πλέον κανόνες είναι πλέον αρκετά σφιχτοί και πρέπει να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με τις δημοσιονομικές απαιτήσεις του νέου πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης, το οποίο προβλέπει αύξηση των πρωτογενών δαπανών σε ποσοστό 3,7%.
Οι αλλαγές στην κλίμακα φορολογίας εισοδήματος θα αποτελέσουν τη σημαντικότερη παρέμβαση, με το κυβερνών κόμμα να εστιάζει στην ελάφρυνση της μεσαίας τάξης και συγκεκριμένα σε όσους έχουν εισοδήματα άνω των 20.000 ευρώ. Παράλληλα, στο στόχαστρο θα βρεθεί και ο ανώτατος συντελεστής 44%, ο οποίος επιβάλλεται σε εισοδήματα άνω των 40.000 ευρώ και είναι πολύ μεγαλύτερος από τον συντελεστή για μερίσματα, υπεραξίες, κέρδη επιχειρήσεων κ.λπ.
Το πλαίσιο του διαλόγου θα συμπληρωθεί και με αλλαγές στα τεκμήρια διαβίωσης, τροποποιήσεις στον τρόπο υπολογισμού του φορολογητέου εισοδήματος για τις ατομικές επιχειρήσεις, και κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος για τις επιχειρήσεις και τα υποκαταστήματά τους.
Οι παρεμβάσεις
1. Η φορολογική κλίμακα. Το 2019 η κυβέρνηση εστίασε σε όσους δηλώνουν χαμηλά εισοδήματα, μεταξύ των οποίων και οι επαγγελματίες. Για τους μισθωτούς της μεσαίας τάξης οι μειώσεις ήταν μικρότερες από ένα φιλοδώρημα. Συγκεκριμένα, για όσους δηλώνουν εισοδήματα ύψους 20.000 ευρώ οι ελαφρύνσεις ήταν και παραμένουν 17 ευρώ ετησίως ή διαφορετικά 1,4 ευρώ τον μήνα. Τα «μεσαία» εισοδήματα (από 18.000 έως και 50.000 ευρώ) η κυβέρνηση «τα ξέχασε». Οι παρεμβάσεις οδηγούσαν σε μείωση των επιβαρύνσεων κατά 17-38 ευρώ ετησίως. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζονται τα εξής:
• Μείωση του συντελεστή στο κλιμάκιο από 10.001 έως 20.000 ευρώ, ο οποίος ανέρχεται σήμερα στο 22%.
• Επανασχεδιασμός της φορολογικής κλίμακας με προσθήκη νέων, ενδιάμεσων φορολογικών συντελεστών που θα στοχεύουν στην ελάφρυνση των φορολογουμένων με εισοδήματα μεταξύ 20.000 και 50.000 ευρώ.
• Αύξηση του εισοδήματος πάνω από το οποίο θα εφαρμόζεται ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής. Σήμερα ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής 44% επιβάλλεται στο τμήμα του εισοδήματος που υπερβαίνει τις 40.000 ευρώ.
2. Τεκμήρια διαβίωσης. Σε αλλαγές εκ βάθρων στα τεκμήρια διαβίωσης προχωρεί το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης και τα οποία θα τεθούν σε ισχύ από το 2026. Αυτή τη στιγμή τα τεκμήρια διαβίωσης θεωρούνται παρωχημένα, δεδομένου ότι η οικονομική ζωή του τόπου έχει αλλάξει άρδην, με αποτέλεσμα να μη συμβαδίζουν με τη σημερινή πραγματικότητα. Οι αξίες πάνω στα οποία επιβάλλονται τα τεκμήρια σε ακίνητα, σκάφη, Ι.Χ. δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Οι φορολογούμενοι καλούνται να πληρώσουν ιδιαίτερα αυξημένα ποσά για όλες τις ανωτέρω αγορές και το πιθανότερο είναι να πιαστούν στην τσιμπίδα των τεκμηρίων. Στόχος της αναδιάρθρωσης είναι αφενός να κλείσουν τα παράθυρα της φοροδιαφυγής και αφετέρου οι στρεβλώσεις που υπάρχουν σήμερα. Η επιτροπή που έχει συσταθεί θα προτείνει λύσεις έτσι ώστε να υλοποιηθεί και η προεκλογική εξαγγελία για μείωση των τεκμηρίων κατά 30% μεσοσταθμικά. Σημειώνεται ότι έργο της επιτροπής είναι η αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης και η διατύπωση απόψεων και προτάσεων σχετικά με το θέμα της αναμόρφωσης των τεκμηρίων διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. ‘
3. Νέα μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 0,5 ποσοστιαία μονάδα.
4. Κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος για τις επιχειρήσεις και τα υποκαταστήματά τους. Σημειώνεται ότι το τέλος επιτηδεύματος ανέρχεται στο ποσό των 400 έως 1.000 ευρώ ετησίως, ανεξάρτητα από το εάν μια επιχείρηση έχει κέρδη ή ζημίες.
Μόλις ένας στους δέκα δηλώνει εισοδήματα άνω των 20.000 ευρώ
Μόλις το 11% των φορολογουμένων δηλώνει σήμερα εισοδήματα άνω των 20.000 ευρώ. Το ποσοστό αυτό βαίνει μειούμενο χρόνο με τον χρόνο, καθώς οι μισθοί στον ιδιωτικό τομέα παραμένουν καθηλωμένοι, αλλά και λόγω των αυξημένων φορολογικών επιβαρύνσεων. Είναι ενδεικτικό ότι σε σύνολο 8,8 εκατομμυρίων φορολογουμένων, 990.456 (τελευταία διαθέσιμα στατιστικά έτους 2022) δηλώνουν εισοδήματα άνω των 20.000 ευρώ.
Αντίθετα, το 2012 οι φορολογούμενοι με εισοδήματα άνω των 20.000 ευρώ ανέρχονταν στο 15% του συνόλου και συγκεκριμένα οι εν λόγω εισοδηματικές ομάδες αριθμούσαν 1.284.871 φορολογουμένους. Μάλιστα, το 2012 δήλωναν 41,24 δισ. ευρώ εισοδήματα, ενώ το 2022 δήλωσαν μειωμένα εισοδήματα ύψους 38,5 δισ. ευρώ.
Οπως προαναφέρθηκε, ένας από τους λόγους που μειώνονται οι φορολογούμενοι με εισοδήματα άνω των 20.000 ευρώ είναι οι υψηλές φορολογικές επιβαρύνσεις. Ετσι λοιπόν η κυβέρνηση προσανατολίζεται στη στήριξη της μεσαίας τάξης. Της τάξης η οποία είχε «ξεχαστεί» από τις προηγούμενες κυβερνήσεις αλλά και τη σημερινή, με αποτέλεσμα να συνεχίζει να πληρώνει ιδιαίτερα υψηλούς φόρους.
Αλλαγές όμως αναμένονται και για τα υψηλότερα εισοδήματα. Η κυβέρνηση εφαρμόζει συντελεστή 44% για κάθε ευρώ πάνω από τις 40.000 ευρώ. Με αυτόν τον τρόπο ουσιαστικά αφαιρεί οποιοδήποτε κίνητρο από όποιον θέλει να εργασθεί περισσότερο και να κερδίσει περισσότερα χρήματα. Είναι εξαιρετικά πιθανόν ο ανώτατος συντελεστής να εφαρμόζεται για εισοδήματα μεγαλύτερα, ενώ δεν αποκλείεται να προστεθεί ακόμη ένα κλιμάκιο που θα προβλέπει τη φορολόγηση άνω των 40.000 ευρώ με συντελεστή 35%. Ο ανώτατος συντελεστής μπορεί να επιβληθεί για εισοδήματα άνω των 100.000 ευρώ.
Σημειώνεται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επτά φορολογικά κλιμάκια, με το έβδομο (ανώτατο) κλιμάκιο να φορολογεί κάθε επιπλέον δολάριο εισοδήματος πάνω από τα 609.350 δολάρια με συντελεστή 37% το 2024. Για παράδειγμα, κάποιος που έχει εισόδημα 50.000 ευρώ πληρώνει στην εφορία 13.900 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι το πραγματικό του εισόδημα περιορίζεται στα 36.100 ευρώ. Κάποιος άλλος με 60.000 ευρώ εισόδημα πληρώνει φόρο 18.300 ευρώ και το πραγματικό του εισόδημα είναι ελαφρώς υψηλότερο και συγκεκριμένα ανέρχεται στα 41.700 ευρώ.
Οπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, οι φορολογούμενοι με μηδενικά εισοδήματα ανέρχονται σε 936.080, ενώ εισοδήματα από 1.000 έως 5.000 ευρώ δηλώνουν 2 εκατομμύρια φορολογούμενοι. Επίσης, εισοδήματα από 5.000 έως 10.000 ευρώ δηλώνουν 2,4 εκατομμύρια, ενώ από 10.000 έως 20.000 ευρώ δηλώνουν επίσης 2,4 εκατομμύρια φορολογούμενοι. Σημειώνεται ότι στα χαμηλά εισοδήματα έως 10.000 ευρώ εντάσσονται και οι 735.000 επαγγελματίες. Με την αλλαγή της νομοθεσίας 400.000 εξ αυτών οδηγήθηκαν σε υψηλότερα εισοδήματα.
Πάνω από 100.000 ευρώ έως και 500.000 ευρώ δηλώνουν 18.009 φορολογούμενοι, ενώ εισοδήματα πάνω από 500.000 ευρώ δηλώνουν 1.196 φορολογούμενοι.
Στο τραπέζι του διαλόγου θα βρεθούν και οι φοροαπαλλαγές. Σήμερα ανέρχονται στο εντυπωσιακό ποσό των 18,82 δισ. ευρώ, το οποίο αποτελεί το 28,2% των συνολικών φορολογικών εσόδων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, οι φοροαπαλλαγές αυξήθηκαν μέσα σε ένα χρόνο κατά 3,26 δισ. ευρώ. Στον ΦΠΑ υπάρχουν 75 εκπτώσεις και φοροαπαλλαγές, με το όφελος για επιχειρήσεις, επαγγελματίες και καταναλωτές να ανέρχεται σε 968 εκατ. ευρώ. Τις μεγαλύτερες φοροαπαλλαγές ΦΠΑ έχουν οι υπηρεσίες ιδιωτικής εκπαίδευσης που γλιτώνουν 479,6 εκατ. ευρώ.
Στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων εντοπίζονται 249 απαλλαγές και εκπτώσεις. Το σύνολο των φοροαπαλλαγών υπολογίζεται σε 5,098 δισ. ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της φορολογικής δαπάνης αφορά το αφορολόγητο μισθωτών, συνταξιούχων, αγροτών και υπολογίζεται σε 3,960 δισ. ευρώ.
