Με την Αθήνα να έχει αποτελέσει αφετηρία εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο σε μια σειρά από ενεργειακά ζητήματα με τη Σύνοδο Διατλαντικής Συνεργασίας για την Ενέργεια (P-TEC) κι ενώ Chevron και Exxon Μobil σχεδιάζουν έρευνες υδρογονανθράκων νότια της Κρήτης, η άσκηση «Νηρηίς 2025» που πραγματοποιήθηκε στην ίδια περιοχή αποτέλεσε και ένα ηχηρότατο μήνυμα στρατιωτικής αποτροπής από την πλευρά της Ελλάδας και των συμμάχων της.
Η αεροναυτική άσκηση έφερε δίπλα στο ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό και την Πολεμική Αεροπορία δυνάμεις των ΗΠΑ και του Ισραήλ και αυτό ήταν και ο βασικός λόγος που η Τουρκία επιχείρησε τις προηγούμενενς ημέρες να την ακυρώσει.
Στη φετινή άσκηση, εκτός από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, προσκλήθηκε να συμμετάσχει και η Μόνιμη Ναυτική Δύναμη 2 (SNMG 2) του ΝΑΤΟ. Η Αγκυρα που σε καμιά περίπτωση δεν ήθελε να κινηθεί ένα συμμαχικό δίχτυ σε μια περιοχή στην οποία θεωρεί ότι έχει δικαιώματα, ξεκίνησε τελευταία στιγμή και ενώ μέχρι αρχικά δεν είχε θέσει κανένα ζήτημα, μια διαδικασία με ενστάσεις για τη συμμετοχή της ΝΑΤΟϊκής δύναμης, στις οποίες τόνιζε πως δεν θα πρέπει να συμμετάσχει το Ισραήλ, λόγω των όσων κάνει στη Γάζα κ.λπ. Οπως είναι γνωστό, στο ΝΑΤΟ οι αποφάσεις λαμβάνονται με ομοφωνία και έτσι μιας και υπήρχε η διαφοροποίηση της Τουρκίας λόγω της πρόσκλησης προς το Ισραήλ, η συμμετοχή της SNMG 2 του ΝΑΤΟ στην άσκηση «Νηρηίς 2025» δεν υλοποιήθηκε.
Πυλώνες σταθερότητας
Με τις μονάδες να έχουν αρχίσει να αναπτύσσονται στις περιοχές που είχαν δεσμευτεί νότια της Κρήτης για να γίνει η άσκηση, οι αμερικανικές μονάδες έλαβαν εντολή να ακολουθήσουν την ομάδα μάχης του αεροπλανοφόρου «Φορντ» που κατευθύνεται αυτές τις ώρες προς Βενεζουέλα. Αυτό δεν σημαίνει πως οι ΗΠΑ δεν στήριξαν τη συγκεκριμένη άσκηση και τις στρατιωτικές πρωτοβουλίες Αθήνας και Τελ Αβίβ στην περιοχή τόνισαν στα «ΝΕΑ» αμερικανικές διπλωματικές πηγές, καθώς όπως επεσήμαναν η Ελλάδα και το Ισραήλ αποτελούν πυλώνες τόσο σταθερότητας όσο και της αμερικανικής γεωπολιτικής στρατηγικής στην περιοχή, κάτι που επιβεβαιώνεται, όπως σημείωναν, και από την «απόβαση» τόσων υπουργών και αξιωματούχων των ΗΠΑ στην Αθήνα αυτές τις ημέρες.
Για αυτό δεν θεωρούνται και τυχαίες οι πρόσφατες αναφορές Ερντογάν σε «ιμπεριαλιστικούς» σχεδιασμούς στην περιοχή, αφού διαβλέπει ότι στο ίδιο σχήμα θα προστεθεί και η Κύπρος. Αλλωστε, η προχθεσινή συνάντηση στην Αθήνα της υπουργικής ομάδας «3 + 1» (Ελλάδα, Ισραήλ, Κύπρος και ΗΠΑ), για την ενεργειακή συνεργασία εκλαμβάνεται από την Αγκυρα ως προπομπός κινήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Εξάλλου, παρά τη μετακίνηση των αμερικανικών δυνάμεων που είχε προγραμματισθεί να πάρουν μέρος στην άσκηση, πολεμικά πλοία του Ισραήλ ήταν ήδη στη Σούδα, κάνοντας ανώτατη στρατιωτική πηγή στην Αθήνα να δηλώνει πως «η άσκηση θα γίνει έστω και με δύο έθνη. Εμείς το 3+1 το υποστηρίζουμε συνεχώς με έργα και όχι μόνο λόγια». Ελληνικά και ισραηλινά πλοία προγματοποίησαν και χθες άσκηση νότια της Κρήτης, ενώ στις 5 Νοεμβρίου, μία ημέρα πριν από την κορύφωση της «Νηρηίδας», δύο ισραηλινά ιπτάμενα τάνκερ έφτασαν πάω από τα ελληνικά θαλάσσια οικόπεδα στο Λιβυκό για την εκτέλεση εναέριων ανεφοδιασμών 32 ελληνικών μαχητικών. Ασκηση εναέριου ανεφοδιασμού αναμένεται, βάσει της σχετικής Νotam που έχει εκδώσει η Αθήνα να γίνει και πάλι στην ίδια περιοχή στις 10 Νοεμβρίου.
Αλλά δεν ήταν η μόνη άσκηση που προκάλεσε δυσανεξία στην Αγκυρα. Σύμφωνα με πληροφορίες, στις 5 Νοεμβρίου οι ΗΠΑ απογείωσαν από τη Σούδα ένα αεροσκάφος ναυτικής συνεργασίας το οποίο πέταξε ανατολικότερα στην Κύπρο, όπου μαζί με μια ελληνική φρεγάτα και ένα ελληνικό ελικόπτερο Σινούκ, μία φρεγάτα του γαλλικού Πολεμικού Ναυτικού και προσωπικό από το Ισραήλ και βέβαια μονάδες της Κυπριακής Δημοκρατίας, πραγματοποίησαν την άσκηση «Νέμεσις» που σαν κύριο αντικείμενο είχε σενάρια αντιμετώπισης τρομοκρατικής ενέργειας σε πλατφόρμα εξόρυξης υδρογονανθράκων.
Ο προγραμματισμός της άσκησης αυτής στην κυπριακή ΑΟΖ, αλλά πολύ περισσότερο ο σχεδιασμός κοινών ασκήσεων Ελλάδας, ΗΠΑ και Ισραήλ νότια της Κρήτης και φυσικά οι ενεργειακές συμφωνίες στην Αθήνα και η ενεργοποίηση του σχήματος «3+1», προκάλεσαν ουσιαστικά την αντίδραση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος αναφερόμενος στα αμερικανικά σχέδια στην Ανατολική Μεσόγειο, δήλωσε πως λαμβάνει «ισχυρά μηνύματα ότι η νήσος της Κύπρου επιδιώκεται να προστεθεί στο μενού του νέου ιμπεριαλιστικού παιχνιδιού που στήνεται στην περιοχή μας».
Ως προς το σχήμα «3+1» αξίζει να τονιστεί πως σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, το ενδιαφέρον στρέφεται πλέον στη δέσμευση για ενίσχυση σχεδίων όπως ο IMEC, αλλά και έργων διασυνδεσιμότητας, όπως ο GSI, που αφορά την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας -Κύπρου και Ισραήλ. Ειδικά στο θέμα του καλωδίου οι ΗΠΑ που το θεωρούν ως ένα project υψηλού γεωπολιτικού συμβολισμού, φαίνεται να το στηρίζουν καθώς όπως επισημαίνουν αμερικανικές διπλωματικές πηγές που μίλησαν στα «ΝΕΑ» ένα από τα κύρια ζητούμενα είναι να βγει από την ενεργειακή απομόνωση το Ισραήλ.
