Τους διπλούς φονικούς σεισμούς των 7,8 και 7,5 Ρίχτερ της 6ης Φεβρουαρίου ακολούθησαν χιλιάδες μετασεισμοί, πάνω από 6.000 σε αριθμό, ενώ την περασμένη Δευτέρα, οι σεισμοί 6,4 Ρίχτερ και 5,8 Ρίχτερ, που έγιναν με διαφορά τριών λεπτών, προκάλεσαν νέους θανάτους και καταστροφές. Τούρκοι επιστήμονες δεν ξεκαθάρισαν εάν οι παραπάνω σεισμοί είναι μετασεισμοί ή νέοι σεισμοί, αφού το επίκεντρό τους ήταν πολύ πιο νότια από αυτό του φονικού σεισμού των 7,8 Ρίχτερ.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι σεισμοί αυτοί έγιναν στα σύνορα Τουρκίας – Συρίας, στο νότιο άκρο του ρήγματος της Ανατολικής Ανατολίας, εκεί όπου συναντώνται το ρήγμα της Νεκράς Θάλασσας και το βορειοανατολικό άκρο του Κυπριακού Σεισμικού Τόξου. Μιλώντας στο «ΘΕΜΑ» ο σεισμολόγος Γεράσιμος Παπαδόπουλος ανέφερε ότι η περιοχή του νοτίου άκρου του ρήγματος της Ανατολικής Ανατολίας βρίσκεται σε σεισμική διέγερση: «Το ρήγμα που έσπασε με τον ισχυρό σεισμό των 7,8 Ρίχτερ της 6ης Φεβρουαρίου καλύπτει μια περιοχή πάνω από 300 χιλιόμετρα.
Οι σεισμοί της περασμένης Δευτέρας έγιναν στο νότιο άκρο του ρήγματος, εκεί που συναντάει το μεγάλο ρήγμα της Νεκράς Θάλασσας και κατευθύνεται προς τα νότια. Εκεί συναντά το βορειοανατολικό σημείο του Κυπριακού Σεισμικού Τόξου. Δηλαδή έχουμε το σημείο όπου συνδέονται τρία μεγάλα ρήγματα, το επονομαζόμενο «triple Τζάκσον». Κάτι που σημαίνει ότι το ενδεχόμενο για νέους ισχυρούς σεισμούς είναι πολύ πιθανό».
«Ψυχραιμία και ετοιμότητα»
Σύμφωνα με τον κ. Παπαδόπουλο, ο φονικός σεισμός των 7,8 Ρίχτερ δημιούργησε μετατόπιση της σεισμικής δραστηριότητας προς τον Νότο, γεγονός που δημιουργεί νέες προϋποθέσεις για ενδεχόμενη περαιτέρω σεισμική δραστηριότητα στην ευρύτερη περιοχή και κυρίως στα μεγάλα ρήγματα. Οσον αφορά την Κύπρο, που βρίσκεται πολύ κοντά στην περιοχή της σεισμικής έξαρσης, ο κ. Παπαδόπουλος συνέστησε ψυχραιμία και ετοιμότητα.
Την εκτίμηση των Ελλήνων επιστημόνων για νέους ισχυρούς σεισμούς στο νότιο άκρο του ρήγματος της Ανατολικής Ανατολίας που επηρεάζουν Τουρκία και Συρία επιβεβαίωσε και ο Αιγύπτιος καθηγητής Γεωλογίας Αχμέτ Αλ Μαλαμπά σε πρόσφατη συνέντευξή του στον αιγυπτιακό τηλεοπτικό σταθμό Al Qahera. Οπως ανέφερε, η τεκτονική πλάκα της Αραβίας και εκείνη της Ανατολίας προσπαθούν να σταθεροποιηθούν και για τον λόγο αυτό αναμένονται σεισμικές δονήσεις, άλλες ισχυρές, άλλες πιο αδύναμες, για τον επόμενο χρόνο τουλάχιστον, βεβαιώνοντας ωστόσο ότι οι σεισμοί που αναμένονται δεν θα φτάσουν σε μέγεθος τα 7,8 Ρίχτερ του πρώτου σεισμού με επίκεντρο την Καχραμανμαράς.
Ο Αιγύπτιος γεωλόγος αναφερόμενος στον σεισμό των 6,4 Ρίχτερ της περασμένης Δευτέρας στην επαρχία Χατάι είπε ότι είχε νότια κατεύθυνση, προς την Αντιόχεια, σε μια περιοχή όπου υπάρχουν αρκετά σεισμικά ρήγματα που φτάνουν σε βάθος 50 χιλιομέτρων. Εξήγησε επίσης ότι η σεισμική ενέργεια που εκτονώνεται θα αποδειχθεί ευεργετική, μια και η περιοχή θα αποκτήσει «σεισμική ησυχία» για πολλές δεκαετίες. Εκτός από την υπάρχουσα σεισμική δραστηριότητα, η επιστημονική κοινότητα ασχολείται και με την πιθανότητα γέννησης ισχυρού σεισμού στο ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας, με επίκεντρο τη Θάλασσα του Μαρμαρά και την Κωνσταντινούπολη.
Με τις σεισμικές δονήσεις να αποτελούν κομμάτι της καθημερινότητας των πολιτών στη νοτιοανατολική πλευρά της χώρας, οι τουρκικές αρχές προχώρησαν σε ένα προσωρινό σχέδιο βοήθειας των πληγέντων, ανακοινώνοντας στήριξη μισθών, απαγορεύοντας τις απολύσεις σε 10 πόλεις, ενώ και οι εργοδότες των επιχειρήσεων που έπαθαν ζημιές θα λάβουν οικονομική στήριξη για να καλυφθεί μέρος των μισθών των εργαζομένων τους.
Παράλληλα, ο Τούρκος πρόεδρος υποσχέθηκε πως τον επόμενο μήνα, σε λίγες ημέρες, θα ξεκινήσει η ανοικοδόμηση των περιοχών που επλήγησαν σε στέρεα εδάφη, με σωστή εφαρμογή των αντισεισμικών κανονισμών, μακριά από σεισμικά ρήγματα και πιο κοντά στα βουνά, για να αποφευχθούν στο μέλλον τα προβλήματα από τα μαλακά εδάφη. «Θα χτίσουμε νέες Αντάκια (Αντιόχεια), Ισκεντερούν (Αλεξανδρέττα) και Αρσούζ.
Θα τις ξαναχτίσουμε από το μηδέν», είπε αναφερόμενος σε τρεις μεγάλες πόλεις της επαρχίας Χατάι. Ο χειρότερος σεισμός του αιώνα στην Τουρκία άφησε πίσω του καταστροφές που μπορεί να κοστίσουν στην Αγκυρα πάνω από 80 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρθηκε πριν από λίγες ημέρες από την Τουρκική Συνομοσπονδία Επιχειρήσεων, το κόστος των ζημιών υπολογίζεται στα 84,1 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 70,8 δισ. αφορούν τις επισκευές των εκατοντάδων χιλιάδων κατοικιών, ενώ τα 10,4 δισ. υπολογίζονται από την απώλεια εθνικού εισοδήματος και 2,9 δισ. από την απώλεια εργάσιμων ημερών. Σύμφωνα με τη Συνομοσπονδία, το κύριο κόστος θα αφορά την ανοικοδόμηση κατοικιών, γραμμών μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και υποδομών, και κάλυψη των βραχυπρόθεσμων, μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων αναγκών στέγασης εκατοντάδων χιλιάδων αστέγων. Από την πλευρά του ο Τούρκος πρόεδρος έχει υποσχεθεί πως η κυβέρνηση θα κάνει ό,τι είναι δυνατόν προκειμένου η ανοικοδόμηση των κατοικιών να γίνει μέσα σε έναν χρόνο.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters, στις δέκα επαρχίες που επλήγησαν από τον σεισμό ζουν περίπου 13,4 εκατομμύρια άνθρωποι που παράγουν το 10% του ΑΕΠ. Ωστόσο, όπως ανέφερε πριν από μια εβδομάδα στο περιθώριο forum ο εκτελεστικός διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Μαχμούντ Μοχιελντίν, είναι πολύ πιθανό να μην ανακοινωθεί ο αντίκτυπος στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν όπως είχε γίνει και με τον σεισμό στο Ιζμίτ τον Αύγουστο του 1999. Ο εκτελεστικός διευθυντής ανέφερε, επίσης, ότι οι επενδύσεις στην ανοικοδόμηση των σεισμόπληκτων περιοχών θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αύξηση του ΑΕΠ.
Πάντως για τους επόμενους τρεις μήνες, τουλάχιστον, έχει κηρυχθεί κατάσταση έκτακτης ανάγκης στις 10 σεισμόπληκτες επαρχίες, ενώ και η κεντρική τράπεζα της γειτονικής χώρας ανέστειλε πληρωμές ορισμένων δανείων. Από την πλευρά του το υπουργείο Οικονομικών κήρυξε κατάσταση ανωτέρας βίας μέχρι τα τέλη Ιουλίου και ανέστειλε φορολογικές πληρωμές σε αυτές τις περιοχές. Η τουρκική κυβέρνηση δέχεται τα πυρά της αντιπολίτευσης τόσο γιατί καθυστέρησε να αντιδράσει τις πρώτες ώρες του φονικού σεισμού των 7,8 Ρίχτερ όσο και για την έλλειψη ανθρωπιστικής βοήθειας και ειδικότερα σκηνών στις πληγείσες περιοχές.
Τι γίνεται με την Ελλάδα
Μπορεί το ρήγμα της Ανατολικής Ανατολίας να επηρεάσει το ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας και στη συνέχεια αυτό με τη σειρά του την Ελλάδα; Απάντηση στο παραπάνω ερώτημα δίνει στο «ΘΕΜΑ» ο καθηγητής Σεισμολογίας του ΑΠΘ Βασίλης Καραστάθης, ο οποίος εξηγεί: «Κατ’ αρχάς να πούμε ότι η σεισμική ζώνη της Βόρειας Ανατολίας είναι πάρα πολύ μεγάλη.
Το ρήγμα αυτό έχει μήκος 1.500 χιλιόμετρα και μοιάζει αρκετά με αυτό του Αγίου Ανδρέα στην Καλιφόρνια. Αυτό που ξέρουμε από τους σεισμούς στο παρελθόν είναι ότι ο μεγαλύτερος που έχει καταγραφεί στο ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας ήταν το 1939 στο Ερζιντζάν, με μέγεθος 7,8 Ρίχτερ. Αυτός ο σεισμός είχε προκαλέσει μετατόπιση επικέντρων προς τα δυτικά, για να φθάσουμε το 1999 με τον σεισμό στο Ιζμίτ. Τώρα το τμήμα της Βόρειας Ανατολίας με αυτό της Ανατολικής Ανατολίας συνδέονται στο σημείο όπου η Αραβική πλάκα συναντά την πλάκα της Τουρκίας και αυτή του Καυκάσου, οπότε μπορεί το ένα να επηρεάσει το άλλο.
Βέβαια, αυτό που πρέπει να πούμε είναι ότι μέχρι αυτή τη στιγμή δεν έχει υπάρξει κάποια ένδειξη επίδρασης από τους σεισμούς των 7,8 και 7,5 Ρίχτερ». Σύμφωνα με τον κ. Καραστάθη, το ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας έχει δύο κλάδους, ο ένας περνάει στη Θάλασσα του Μαρμαρά και λίγο νοτιότερα και ο άλλος συνεχίζει δυτικά και η απόληξή του βρίσκεται στις Βόρειες Σποράδες, που στην επιστημονική κοινότητα αποκαλείται Τάφρος του Βορείου Αιγαίου.
Σχετικά με δηλώσεις επιστημόνων ότι επίκειται ισχυρός σεισμός μέχρι το 2025 στην Κωνσταντινούπολη και τη Θάλασσα του Μαρμαρά και αν υπάρχει ανησυχία για την Ελλάδα ο κ. Καραστάθης εξηγεί: «Ενας σεισμός στο δυτικό τμήμα του ρήγματος της Βόρειας Ανατολίας, στη Θάλασσα του Μαρμαρά μπορεί να έχει ένα μέγεθος της τάξης των 7 έως 7,4 Ρίχτερ. Το μέγεθος προκύπτει από διάφορες επιστημονικές εργασίες που έχουν γίνει στη συγκεκριμένη περιοχή. Ενας τέτοιος σεισμός εκεί, στην Ελλάδα αναμένεται να γίνει αισθητός στα πιο κοντινά νησιά και στον Εβρο».
