Η Τουρκία αντιμετωπίζει μια από τις χειρότερες κρίσεις αστέγων στον πλανήτη, μετά τους φονικούς σεισμούς που κατέστρεψαν ολόκληρες περιοχές, σκοτώνοντας τουλάχιστον 41.200 ανθρώπους σε Τουρκία και σε Συρία.
Η κυβέρνηση προσπαθεί να εξασφαλίσει στέγη σε εκατοντάδες χιλιάδες εκτοπισμένους πολίτες, την ώρα που ειδικοί εκτιμούν πως τουλάχιστον δύο εκατομμύρια άνθρωποι έχουν χάσει τα σπίτια τους στην Τουρκία των 85 εκατομμυρίων κατοίκων.
«Για να στεγάσει τους εκτοπισμένους, η κυβέρνηση έχει καταφύγει σε ένα μείγμα προσωρινών λύσεων, μεταξύ των οποίων είναι το στήσιμο καταυλισμών με σκηνές και κοντέινερ στα περίχωρα των κατεστραμμένων πόλεων. Έχει επίσης απομακρύνει φοιτητές πανεπιστημίων από τους κοιτώνες τους σε όλη τη χώρα, εν μέσω των χειμερινών διακοπών, για να στεγάσει εκτοπισμένους, προκαλώντας επικρίσεις από τους φοιτητές και τις οικογένειές τους», σημειώνει η Wall Street Journal.
Ταυτόχρονα, η τουρκική κυβέρνηση δέχεται πυρά από τους σεισμόπληκτους και την αντιπολίτευση που καταγγέλλουν ελλιπή οργάνωση και ανεπαρκή αντίδραση μετά τους σεισμούς της 6ης Φεβρουαρίου.
Εν μέσω του τεταμένου κλίματος λαϊκής οργής, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεσμεύτηκε την Τρίτη για μια σειρά μέτρων, που προβλέπουν, μεταξύ άλλων, την κατασκευή «ασφαλών κτιρίων υψηλής ποιότητας», σε βάθος ενός έτους, για την κάλυψη των αναγκών στέγασης στις σεισμόπληκτες περιοχές.
«Η κρίση των αστέγων έχει πλήξει τους Τούρκους όλων των τάξεων»
Ο Αμπουζέρ Ιζτσί εργαζόταν ως γραμματέας στην πόλη Αντιγιαμάν. Η θέση αυτή επέτρεπε στον ίδιο, τη σύζυγό του και τα τρία παιδιά του να ζουν ως μεσοαστοί σε ένα διαμέρισμα τρίτου ορόφου στο κέντρο της πόλης. Τώρα, ο 47χρονος ζει μόνος του σε έναν καταυλισμό με σκηνές, σε ένα πάρκο. Οι δύο έφηβες κόρες του σκοτώθηκαν όταν το σπίτι τους κατέρρευσε από τον σεισμό. Η σύζυγός του και ο μικρός του γιος νοσηλεύονται σε νοσοκομείο της Άγκυρας.
«Το μεγαλύτερο μέρος της πόλης έχει καταστραφεί, δεν ξέρω τι να κάνω» λέει, καθώς στέκεται δίπλα σε ένα βαρέλι με αναμμένα καυσόξυλα για να ζεσταθεί. «Δεν ξέρω καν πώς να επιστρέψω με τον γιο μου από το νοσοκομείο ή πού να τον φέρω», σχολίασε χαρακτηριστικά.
Έλεγχοι στα κτίρια
Κλιμάκια ειδικών για την εκτίμηση των ζημιών, από το υπουργείο Περιβάλλοντος, Πολεοδομίας και Κλιματικής Αλλαγής έχουν αποσπαστεί στις πληγείσες περιοχές για να εκτιμήσουν το μέγεθος των ζημιών σε κτίρια που στέκονται ακόμα όρθια. Ένα κτίριο χαρακτηρίζεται μη κατοικήσιμο εάν, για παράδειγμα, έχει μια ρωγμή πλάτους άνω των τριών χιλιοστών ή τρεις μικρότερες ρωγμές ή έναν θρυμματισμένο πυρήνα σε κολόνες οπλισμένου σκυροδέματος. Τα κτίρια που θεωρούνται άκρως επικίνδυνα ταξινομούνται στη λίστα για «άμεση κατεδάφιση».
Ο Ερντογάν δήλωσε την Τρίτη ότι πάνω από 175.000 σκηνές έχουν στηθεί στη σεισμόπληκτη ζώνη για να στεγαστούν εκτοπισμένοι. Η κυβέρνηση θα χρησιμοποιήσει 5.400 κοντέινερ για στέγαση ενώ επιπλέον 10.000 κοντέινερ μεταφέρονται από το Κατάρ και αναμένεται να φθάσουν σύντομα στο λιμάνι του Ισκεντερούν. Το υπουργείο Εμπορίου απαγόρευσε την εξαγωγή κοντέινερ και προκατασκευασμένων κτιρίων, για τρεις μήνες, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες για στέγαση στο εσωτερικό της χώρας.
Η οικονομική ζημιά που προκάλεσαν οι σεισμοί ίσως ανέρχεται σε 84 δισεκατομμύρια δολάρια, εκτίμησε αυτή την εβδομάδα η τουρκική Συνομοσπονδία Επιχειρήσεων και Επιχειρήσεων. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των χρημάτων θα απαιτηθεί για την ανοικοδόμηση σπιτιών και υποδομών για εκατοντάδες χιλιάδες άστεγους.
Η ασφαλιστική κάλυψη είναι πιθανό να είναι μικρή στις περισσότερες από τις πληγείσες περιοχές της Τουρκίας, σύμφωνα με τον οίκο Fitch: παρότι η ασφαλιστική κάλυψη για το ενδεχόμενο σεισμού είναι θεωρητικά υποχρεωτική στη χώρα, πολύ συχνά δεν εφαρμόζεται ο κανόνας, παρατηρεί o οίκος αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας.
Ο Ερντογάν δήλωσε την Τρίτη ότι περίπου 211.000 νοικοκυριά είτε κατέρρευσαν εντελώς είτε υπέστησαν τόσο μεγάλες ζημιές που θα πρέπει να κατεδαφιστούν, προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση θα αρχίσει να κατασκευάζει 30.000 νέα σπίτια, σε πρώτη φάση, στις αρχές Μαρτίου. Σύμφωνα με ορισμένους εμπειρογνώμονες, ο πραγματικός αριθμός των κατεστραμμένων σπιτιών είναι τουλάχιστον διπλάσιος από αυτόν που ανακοίνωσε ο Ερντογάν.
Ο Χερντέμ Ντογκρούλ, γραμματέας του τουρκικού Επιμελητηρίου Αρχιτεκτόνων στο Ντιγιάρμπακιρ, δήλωσε ότι τουλάχιστον 420.000 κατοικίες έχουν καταστραφεί σε ολόκληρη τη σεισμόπληκτη ζώνη, με βάση την εκτίμηση του οργανισμού για τον μέσο αριθμό διαμερισμάτων ανά κτίριο. Αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον δύο εκατομμύρια άνθρωποι είναι άστεγοι, είπε ο Ντογκρούλ, συνυπολογίζοντας ότι κάθε οικογένεια της περιοχής αποτελείται, κατά μέσο όρο, από πέντε άτομα.
Με φόντο την απελπιστική κατάσταση, δίνεται «μάχη» για την παροχή βοήθειας, με εντάσεις μεταξύ της κυβέρνησης και πολιτικών κομμάτων της αντιπολίτευσης, ακτιβιστών και δήμων που ελέγχονται από κόμματα της αντιπολίτευσης, τα οποία κατηγορούν την κυβέρνηση για αργή και ανοργάνωτη αντίδραση μετά τους σεισμούς.
Ο δήμος της Κωνσταντινούπολης, ο οποίος ελέγχεται από πολιτικούς αντιπάλους του Ερντογάν, έστειλε στη πόλη Ισκεντερούν ένα τροποποιημένο πλοίο για να στεγάσει έως και 1.200 ανθρώπους. Στο σκάφος υπάρχει κουζίνα, ιατρείο και δωμάτια για τη φροντίδα των παιδιών. Φιλοξενούμενοι κοιμούνται σε καρέκλες στην καφετέρια ή ξαπλωμένοι στο πάτωμα του σκάφους, σε υπνόσακους.
Την Τετάρτη, οικογένειες που διαμένουν στο πλοίο εξέφρασαν την ανακούφιση τους που τρώνε τρία κανονικά γεύματα μέσα στην ημέρα και μπορούν να πλυθούν στα ντους. Αρκετοί είχαν καταγγείλει ότι κοιμόντουσαν επί μία εβδομάδα στο δρόμο, πριν έρθει η βοήθεια από την Κωνσταντινούπολη.
Ομάδες της κοινωνίας των πολιτών που οργανώνουν παράλληλες επιχειρήσεις παροχής βοήθειας, κατηγορούν την κυβερνητική υπηρεσία αντιμετώπισης καταστροφών (AFAD), ότι τις παρεμποδίζει για πολιτικούς λόγους, ενόψει των εκλογών.
Μια ομάδα ακτιβιστών και πολιτικών της αντιπολίτευσης που έστησε έναν καταυλισμό 50 σκηνών στα περίχωρα του Αντιγιαμάν κατήγγειλε ότι αρκετά από τα φορτηγά τους που μετέφεραν σκηνές για τους άστεγους, κατασχέθηκαν από την AFAD.
Για να αποφύγουν μελλοντική παρέμβαση, μετέφεραν τα ξύλινα δοκάρια και τους μουσαμάδες σε ξεχωριστά φορτηγά, ώστε να μην είναι προφανής ο λόγος για τον οποίο προορίζονται, δήλωσε ένας από τους εθελοντές της ομάδας, ένας 28χρονος ηθοποιός από την πόλη Μπατμάν.
«Θέλουν να αναλάβουν τον έλεγχο και να φανούν ικανοί ενόψει των εκλογών», δήλωσε ο Ριντβάν Τουράν, βουλευτής του αντιπολιτευόμενου Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP), από την Μερσίνα. Το HDP, το οποίο αντλεί μεγάλο μέρος της υποστήριξής του από την κουρδική μειονότητα της χώρας, έχει υποστεί στο παρελθόν κυβερνητικούς ελέγχους. Η AFAD δεν απάντησε στα αιτήματα για σχόλια.
Ο Ρεφίκ Οζέν, βουλευτής του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης ή AKP, απάντησε ότι δεν γνώριζε αν η AFAD προβαίνει σε κατασχέσεις πακέτων βοήθειας, αλλά πρόσθεσε πως είναι απαραίτητο η κυβέρνηση να ηγηθεί των επιχειρήσεων παροχής βοήθειας. «Πρέπει η διαχείριση να γίνεται κεντρικά», δήλωσε την Τετάρτη, κατά τη διάρκεια επίσκεψης σε έναν πρόχειρο οικισμό με 90 κοντέινερ έξω από το Ισκεντερούν. «Και αυτό το κέντρο διαχείρισης είναι η AFAD».
Περισσότεροι από 100.000 σεισμόπληκτοι έχουν φιλοξενηθεί σε ξενοδοχεία της τουρκικής επικράτειας, όπως εκτιμά η τουρκική ομοσπονδία ξενοδόχων.
Ο Ερντίντς Καν, ο 38χρονος ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου Efe Hotel στο Κιζκαλέζι, στεγάζει εκτοπισμένους πολίτες και στα 25 δωμάτια του ξενοδοχείου του. Μεταξύ των ενοίκων είναι η 47χρονη Σάλντα Ζουρέικ, ο γιος της και 20 μέλη της ευρύτερης οικογένειάς τους από την Αντάκια. Η γυναίκα ανέφερε ότι γλίτωσε οριακά από το ταλαντευόμενο κτίριο και πέρασε κρύες νύχτες κατά τις οποίες κοιμόταν σε ένα πάρκο, πριν εγκατασταθεί προσωρινά στο ξενοδοχείο. «Ουσιαστικά περάσαμε μια Αποκάλυψη, χάσαμε ό,τι είχαμε», είπε.
