Τον Φεβρουάριο του 2021, κυκλοφόρησε μια επιστημονική εργασία που προκάλεσε αίσθηση στον κόσμο της έρευνας για την παχυσαρκία. Περιέγραφε λεπτομερώς τα πρώτα αποτελέσματα των εβδομαδιαίων ενέσεων των σκευασμάτων Ozempic και Wegovy.
Η μέλετη έδειξε ότι τα άτομα που έπαιρναν το φάρμακο έχασαν κατά μέσο όρο το 15% του σωματικού τους βάρους.
H δραστική ουσία τους ουσία η σεμαγλουτίδη είναι σχετίζεται με τους υποδοχείς του πεπτιδίου GLP1 (μια ορμόνη που παράγεται στο έντερο). Δρα με τον ίδιο τρόπο όπως το πεπτίδιο GLP-1 αυξάνοντας την ποσότητα της ινσουλίνης που απελευθερώνεται από το πάγκρεας μετά τη λήψη τροφής. Αυτό συντελεί στον έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.
Η δημοσίευση και η επακόλουθη έγκριση του Wegovy πυροδότησαν μια πρωτοφανή φρενίτιδα για αυτή τη νέα γενιά φαρμάκων. Η ζήτηση για τα ενέσιμα σκευάσματα είναι τόσο μεγάλη που τον Μάιο του 2023, η παρασκευάστρια εταιρεία του Wegovy Novo Nordisk διέκοψε την τηλεοπτική διαφήμιση προκειμένου να αυξήσει στο μεσοδιάστημα την παραγωγή. Η δραστική του ουσία η σεμαγλουτίδη χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2, γεγονός που προκάλεσε προβλήματα στη Βρετανία για τους ασθενείς με το συγκεκριμένο νόσημα.
Την ίδια ώρα, ειδικοί επισημαίνουν ότι όσοι λαμβάνουν το φάρμακο για την μείωση του σωματικού βάρους, πιθανότατα θα πρέπει να το παίρνουν για πάντα. Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη – το ίδιο ισχύει και για άλλες θεραπείες απώλειας βάρους – αλλά εγείρει ένα δυνητικά ενοχλητικό πρόβλημα. Τα διαθέσιμα δεδομένα δείχνουν ότι ένας σημαντικός αριθμός ανθρώπων σταματά να παίρνει τα φάρμακα μετά από λίγο διάστημα.
Mελέτες από την Ισπανία έδειξαν ότι οι μισοί από τους ασθενείς που έπαιρναν υποδοχείς της ορμόνης GLP-1 RA σταμάτησαν να παίρνουν το φάρμακο μετά από δύο χρόνια. Στη Δανία, περίπου το 45% των ασθενών με διαβήτη σταμάτησαν να παίρνουν GLP-1 RA εντός πέντε ετών από την έναρξη της θεραπείας. Σε πολλές από αυτές τις μελέτες, οι επιστήμονες σημειώνουν ότι οι ασθενείς σταματούν να παίρνουν τα φάρμακα σε πολύ υψηλότερα ποσοστά από ό,τι κατά τη διάρκεια των κλινικών δοκιμών.
«Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη», λέει ο Τζον Γουίλντινγκ, ερευνητής παχυσαρκίας στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, ο οποίος ηγήθηκε μιας μεγάλης μελέτης σχετικά με τη χρήση της σεμαγλουτίδης για τη θεραπεία υπέρβαρων ή παχύσαρκων ενηλίκων. «Οι κλινικές δοκιμές μας λένε απλά -αν το φάρμακο λειτουργεί και υπό ποιες συνθήκες».
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους οι άνθρωποι σταματούν να παίρνουν φάρμακα. Σε μια σχετική έρευνα οι ασθενείς ερωτήθηκαν γιατί σταμάτησαν να παίρνουν σεμαγλουτίδη. Ως αιτίες, ανέφεραν παρενέργειες όπως ναυτία και διάρροια, ότι δεν τους άρεσε να κάνουν τακτικά ενέσεις και ότι απογοητεύτηκαν γιατί δεν τους βοήθησε να ελέγξουν τη γλυκόζη στο αίμα τους. Στις ΗΠΑ, σχεδόν οι μισοί από τους ασθενείς που διέκοψαν τη λήψη GLP-1 RA ανέφεραν ως λόγο το υψηλό κόστος. Η τιμή καταλόγου για μια μηνιαία δόση του Wegovy είναι σχεδόν 1.350 δολάρια, αν και ορισμένοι ασφαλιστές καλύπτουν τουλάχιστον μέρος αυτού του υψηλού κόστους.
Μέχρι στιγμής είναι γνωστό ότι όσοι σταματούν να παίρνουν σεμαγλουτίδη, ανακτούν το μεγαλύτερο μέρος του βάρους που έχασαν κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Αυτό εγείρει ένα σημαντικό ερώτημα: Αυτοί οι άνθρωποι είναι υγιέστεροι από κάποιον που δεν πήρε ποτέ το σκεύασμα; Για τη σεμαγλουτίδη, η σύντομη απάντηση είναι ότι δεν γνωρίζουμε. Υπάρχουν όμως κάποια ενδιαφέροντα δεδομένα που υποδηλώνουν ότι οι διαιτητικές παρεμβάσεις μπορεί να έχουν διαρκή οφέλη πολύ καιρό μετά την εγκατάλειψή τους.
Για την ώρα δεν υπάρχουν ακόμη μεγάλες κλινικές δοκιμές που να αναφέρουν αν αυτή η απώλεια βάρους οδηγεί σε μείωση των καρδιακών παθήσεων και των εγκεφαλικών επεισοδίων – δύο παθήσεις που συνδέονται στενά με την παχυσαρκία. Τον Ιούνιο, μια μεγάλη δοκιμή που διερευνούσε κατά πόσον η σεμαγλουτίδη μειώνει τα ποσοστά καρδιαγγειακών παθήσεων ολοκληρώθηκε μετά από πέντε χρόνια και 17.609 συμμετέχοντες.
Οταν τα αποτελέσματα αυτά δημοσιευθούν, θα ρίξουν φως στο κατά πόσον αυτά τα φάρμακα βελτιώνουν τη μακροπρόθεσμη υγεία των ανθρώπων, καθώς και αν τους βοηθούν να χάσουν βάρος. Εάν τα αποτελέσματα είναι θετικά, θα μπορούσε να κάνει τη ζήτηση ακόμη μεγαλύτερη.
