Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο πιο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό, το New England journal of Medicine, ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων μεταδίδεται κατά 95% με την σεξουαλική πράξη καθώς υπάρχει και στο σπέρμα.
Συνεπώς, η μετάδοση του γίνεται και με την σεξουαλική πράξη και με τη στενή σωματική επαφή και σε πολύ μικρότερο βαθμό αερογενώς μέσω σταγονιδίων τα οποία ωστόσο επειδή είναι μεγάλου μεγέθους και βαριά, μπορούν να μεταδοθούν μόνο σε μικρή απόσταση, όπως επισημαίνει η καθηγήτρια Επιδημιολογίας και προληπτικής Ιατρικής ΕΚΠΑ Ντόρα Ψαλτοπούλου. Η ειδικός διευκρινίζει ότι ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων μπορεί να μεταδοθεί αερογενώς ανάμεσα σε δυο ανθρώπους που βρίσκονται ο ένας μπροστά στον άλλον σε απόσταση τέτοια που σχεδόν οι μύτες τους να εφάπτονται, δηλαδή να βρίσκονται σε τέτοια απόσταση που έχουν δυο άνθρωποι όταν πρόκειται να ανταλλάξουν ένα φιλί.
Σύμφωνα με όλα τα δεδομένα που έχουν καταγραφεί μέχρι στιγμής, πρόκειται για έναν ιό ο οποίος διαδίδεται κυρίως μεταξύ των υπέρ δραστήριων σεξουαλικά ανδρών που έχουν δεκάδες νέους σεξουαλικούς συντρόφους την εβδομάδα και στην συντριπτική τους πλειονότητα είναι άτομα που έχουν σεξουαλικές σχέσεις με άτομα του ιδίου φύλου. Στο σημείο αυτό η καθηγήτρια Ντόρα Ψαλτοπούλου διευκρινίζει ότι η ευλογιά των πιθήκων είναι μια νόσος των νέων (η μέση ηλικία των κρουσμάτων είναι κοντά στα 30 έτη), σε αντίθεση με την λοίμωξη Covid 19 που είναι μια (σοβαρή) νόσος των γερόντων. Κρούσματα του ιού της ευλογιάς των πιθήκων καταγράφονται και σε σαραντάρηδες, ενώ όσοι είναι άνω των 50 ετών παρουσιάζουν ανθεκτικότητα στη νέα-παλιά λοίμωξη καθώς ως παιδιά είχαν εμβολιαστεί για τον ιό της ευλογιάς με τα προγράμματα εμβολιασμού που υλοποιούνταν διεθνώς μέχρι το 1970, κάτι που ισχύει και για την πατρίδα μας. Η καθηγήτρια επιδημιολογίας και προληπτικής ιατρικής προσθέτει πως εκτός από μία νόσος που αφορά σχεδόν αποκλειστικά τους νέους, η ευλογιά των πιθήκων έχει και ιδιαίτερα χαμηλή θνησιμότητα. Πρακτικά ο κίνδυνος θανάτου αφορά κυρίως τους ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς και για αυτό έχουν καταγραφεί αρκετοί θάνατοι στην Αφρική όπου υπάρχει μεγάλος πληθυσμός ασθενών με HIV/AIDS που μάλιστα δεν λαμβάνουν θεραπεία και παρουσιάζουν ανοσοκαταστολή. (Τα άτομα με AIDS έχουν ανοσοποιητική ανεπάρκεια και είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε συλλοιμώξεις. Επίσης θάνατοι στην Αφρική έχουν καταγραφεί σε περιοχές όπου οι άνθρωποι που νόσησαν δεν είχαν πρόσβαση σε οργανωμένη δομή υγείας ή το επίπεδο της περίθαλψης που έλαβαν ήταν ανεπαρκές. Εκτός Αφρικής οι θάνατοι που έχουν καταγραφεί από ευλογιά των πιθήκων μετριούνται στα δάκτυλά του ενός χεριού- κι αυτό το γεγονός από μόνο του κατατάσσει τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων σε μια τελείως διαφορετική κατηγορία σε σύγκριση με τον πολύ πιο επικίνδυνο κορονοιό.
Σε ανθρώπους που δεν παρουσιάζουν ανοσοκαταστολή από HIV λοίμωξη ή από άλλη αιτία, η νόσος συνήθως εξελίσσεται ήπια. Ένα άλλο ζήτημα είναι πως εμβόλια για την ευλογιά των πιθήκων υπάρχουν αλλά κι αυτά είναι περιορισμένα σε ποσότητες. Στην Ευρώπη έχουν παραγγελθεί περίπου 110.000 δόσεις που μοιράζονται σε μικρές παρτίδες στις χώρες που κυρίως έχουν ανάγκη λόγω πολλών κρουσμάτων όπως είναι η Ισπανία, η Πορτογαλία η Γερμανία και το Βέλγιο. Εμβόλια έχει παραλάβει και η Μεγάλη Βρετανία ενώ απόθεμα για έκτακτη χρήση έχουν δημιουργήσει και οι ΗΠΑ. Ειδικά στην Αμερική υπάρχει μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση για τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων γιατί είναι ακόμα νωπές οι οδυνηρές μνήμες από τη διάδοση του AIDS και υπάρχει φόβος για τον στιγματισμό των ομοφυλόφιλων ανδρών για τη διασπορά του ιού, κάτι που είχε συμβεί και στο παρελθόν με τον ιό HIV. Ας μην ξεχνάμε πως στην περίπτωση του AIDS στιγματίστηκαν εκατομμύρια άνθρωποι και χρειάστηκε η Lady Diana, σε μια απο τις πιο αξιομνημόνευτες χειρονομίες της σύντομης ζωής της για να φύγει η προκατάληψη. Συγκεκριμένα σε νοσοκομείο με ασθενείς με HIV η Diana πήγε και τους χαιρέτησε δια χειραψίας, σφίγγοντας τα χέρια τους μέσα στα γυμνά της χέρια σπάζοντας έτσι προκαταλήψεις διήρκησαν χρόνια ολόκληρα.
Οι ιστορίες αυτές, όπως και το χρονικό της νόσησης με τον ιό HIV πολλών celebrities δεν έχουν ακόμα ξεχαστεί. Γι’ αυτό και οι αρχές της Δημόσιας Υγείας στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού δεν θέλουν να δουν την ιστορία να επαναλαμβάνεται με ένα νέο-παλιό παθογόνο.
Προκειμένου να αποφευχθεί κάτι τέτοιο, στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης και αλλού έχουν ξεκινήσει προληπτικά δράσεις εθελοντικού προφυλακτικού εμβολιασμού των υπερδραστήριων σεξουαλικά ανδρών που συχνάζουν σε gay bars. Η λογική με την οποία λειτουργούν οι Αρχές Δημόσιας Υγείας στις ΗΠΑ είναι η εξής: Μόλις βρεθεί ένα θετικό κρούσμα, δημιουργείται ένα «δαχτυλίδι» εμβολιασμού που περικλείει τους οικείους του και τους σεξουαλικούς του συντρόφους. Στη συνέχεια δημιουργείται ένα δεύτερο ευρύτερο «δαχτυλίδι» εμβολιασμού που περικλείει τους ανθρώπους οι οποίοι συχνάζουν στα ίδια μέρη με το κρούσμα.
