Σύμφωνα με μελέτη που παρουσιάστηκε πρόσφατα στο 23ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Ενδοκρινολογίας, οι γυναίκες που εργάζονται σε νυχτερινές βάρδιες μπορεί να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο διαταραχών εμμήνου ρύσης και ανάπτυξης ενδομητρίωσης. Η έρευνα βρήκε μια μείωση στην έκφραση των γονιδίων PER-2, CRY-1 και CLOCK παράλληλα με μια αύξηση του REV-ERBb στους εξωμήτριους συγκριτικά με τους ενδομητρικούς ιστούς. Πριν από αυτή την έρευνα, δεν υπήρχε καμία δημοσιευμένη μελέτη που να σχετίζει αυτές τις τροποποιήσεις στον πυρήνα των γονιδίων ρύθμισης του κιρκαδιανού ρολογιού του οργανισμού και τις επιπτώσεις στις γυναίκες με ενδομητρίωση.
Η ενδομητρίωση είναι μια κατάσταση κατά την οποία ο ο ενδομήτριος ιστός, που φυσιολογικά επενδύει τη μήτρα, αρχίζει να αναπτύσσεται σε άλλα σημεία, όπως οι ωοθήκες και οι σάλπιγγες. Αφορά περίπου το 10% (190 εκατομμύρια) των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας παγκοσμίως και τα συμπτώματά της διαφέρουν, επηρεάζοντας κάποιες γυναίκες σε μεγάλο βαθμό, ενώ άλλες μπορεί να μην παρουσιάσουν καθόλου αξιόλογα συμπτώματα. Στις σοβαρές περιπτώσεις, η ενδομητρίωση μπορεί να είναι πολύ επώδυνη και να προκαλέσει υπογονιμότητα, λόγω των πιθανών επιπτώσεών της στην πυελική κοιλότητα, τις ωοθήκες, τις σάλπιγγες ή τη μήτρα. Η διαταραχή του κιρκαδιανού ρυθμού στις εργαζόμενες σε νυχτερινές βάρδιες έχει σχετιστεί με μη φυσιολογική έμμηνο ρύση, καθώς και αυξημένες πιθανότητες ανάπτυξης ενδομητρίωσης και όγκων στις ωοθήκες.
Ο Δρ. Narjes Nasiri-Ansari, η Δρ. Αγγελική Καραπαναγιώτη και μια ομάδα συνεργατών υπό την καθοδήγηση και επίβλεψη της καθηγήτριας Εύας Κασσή από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) διερεύνησαν την έκφραση των γονιδίων ρύθμισης κιρκαδιανού ρυθμού σε ζεύγη ενδομητρικών και έκτοπων ενδομητρικών ιστών. Η μελέτη εξέτασε 28 ασθενείς με επιβεβαιωμένη ενδομητρίωση ωοθηκών. Συλλέχθηκαν 11 ζεύγη δειγμάτων από κύστες ωοθηκών (έκτοποι ενδομητρικοί ιστοί) και φυσιολογικού ενδομητρίου (ενδομητρικοί ιστοί), καθώς και επιπλέον οκτώ έκτοποι και οκτώ ενδομητρικοί ιστοί από 16 διαφορετικούς ασθενείς με την ίδια διάγνωση.
«Οι κλινικές ενδείξεις ότι οι διαταραχές του κιρκαδιανού ρυθμού μπορεί να σχετίζονται με την ενδομητρίωση επιβεβαιώνονται τώρα σε επίπεδο ιστών από την τροποποιημένη έκφραση των τοπικών γονιδίων του ρολογιού στο έκτοπο ενδομήτριο. Η κατανόηση των αιτίων και των επιπτώσεων της ενδομητρίωσης θα βελτιώσει την ικανότητά μας να ανιχνεύουμε, να διαχειριζόμαστε ή ακόμα και να αποτρέπουμε την πάθηση. Τα ευρήματα αυτά μάς παρέχουν περισσότερες γνώσεις για τις διαταραχές του βιολογικού ρυθμού», σχολιάζει η καθηγήτρια Εύα Κασσή.
Τα αποτελέσματα της μελέτης υποδεικνύουν μια τροποποιημένη έκφραση των CLOCK, CRY1, PER-2 και Rev-ERBb στους φυσιολογικούς ιστούς του ενδομητρίου, συγκριτικά με τους έκτοπους ιστούς του ενδομητρίου, υποδεικνύοντας μια διαταραχή του βιολογικού χρονισμού. Ωστόσο, η αιτιώδης σχέση του τροποποιημένου μοτίβου έκφρασης αυτών των γονιδίων με την ανάπτυξη της ενδομητρίωσης χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση.
