Ταυτοποιήθηκαν, σύμφωνα με τον Guardian, δύο Αρμένιοι ηλικιωμένοι άνδρες τους οποίους αποκεφάλισαν μέλη των δυνάμεων του Αζερμπαϊτζάν κατά τη διάρκεια του πρόσφατου πολέμου στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Οι δράστες, μάλιστα, κατέγραψαν τις φρικαλεότητές τους σε βίντεο, τα οποία κυκλοφόρησαν σε apps ανταλλαγής μηνυμάτων. Τα θύματα δεν ήταν στρατιώτες, ανέφεραν συγχωριανοί τους, ενώ οι δράστες φορούσαν τις στολές των ενόπλων δυνάμεων του Αζερμπαϊτζάν.

Τα σύντομα, ανατριχιαστικά βίντεο είναι από τα πιο σκληρά που καταγράφουν τις ωμότητες, τα φρικτά βασανιστήρια και τις ειδεχθείς δολοφονίας και τα οποία συνεχίζουν να βλέπουν το φως της δημοσιότητας πάνω από ένα μήνα μετά τη συνθηκολόγηση της Αρμενίας και την εφαρμογή της εκεχειρίας. Οι μαρτυρίες Αρμένιων χωρικών, που μίλησαν στον Guardian, συνάδουν με την ταυτοποίηση των θυμάτων από διαμεσολαβητή της υποστηριζόμενης από την Αρμενία τοπικής κυβέρνησης του Ναγκόρνο Καραμπάχ, ενώ δύο επιφανείς Αρμένιοι δικηγόροι, που ειδικεύονται σε υποθέσεις καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συλλέγουν στοιχεία σχετικά με τους αποκεφαλισμούς.

Η βρετανική εφημερίδα επιβεβαίωσε την ταυτότητα ενός εκ των θυμάτων με τη βοήθεια ενός συγγενικού του προσωπικού και μιας φωτογραφίας από αίτηση για διαβατήριο, που φέρει μεγάλη ομοιότητα με το άλλο θύμα.

Σε βίντεο που αναρτήθηκαν στο Διαδίκτυο στις 22 Νοεμβρίου και τις 3 Δεκεμβρίου άνδρες με στολές του στρατού του Αζερμπαϊτζάν διακρίνονται να κρατούν έναν άνδρα και να τον αποκεφαλίζουν με μαχαίρι, ενώ ένας εξ’ αυτών τοποθετεί το κομμένο κεφάλι σ’ ένα νεκρό ζώο. «Έτσι παίρνουμε εμείς εκδίκηση, κόβοντας κεφάλια», ακούγεται μια φωνή. Δύο κάτοικοι του χωριού Μαντατασέν στο Ναγκόρνο Καραμπάχ αναγνώρισαν το θύμα ως τον Γκενάντι Πετροσιάν, ηλικίας 69 ετών, που είχε μετακομίσει από την πόλη Σουμγκάιτ του Αζερμπαϊτζάν στο χωριό στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Ο Πετροσιάν, που ζούσε μόνος του, είχε αρνηθεί να εγκαταλείψει την εστία του μολονότι πλησίαζαν οι δυνάμεις των Αζέρων κι όταν ένας γείτονας προσπάθησε να τον πάρει μακριά με το αυτοκίνητό του, εκείνος κατέβηκε και γύρισε με τα πόδια στο σπίτι του. Ο κοινοτάρχης, Εντουάρντ Χαϊραπετιάν, είπε ότι γνώριζε για πάνω από τρεις δεκαετίες το θύμα, που ήταν φίλος του. Το τελευταίο τηλεφώνημα το δέχθηκε από τον Πετροσιάν το πρωί της 28ης Οκτωβρίου, όταν του είπε ότι είδε εχθρικές δυνάμεις στο χωριό. Και μετά από εβδομάδες σιωπής εμφανίστηκε το βίντεο της φρίκης…

Το δεύτερο θύμα
Ένα άλλο βίντεο, που αναρτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου στο Telegram, δείχνει δύο στρατιώτες με στολές σαν κι εκείνες των δυνάμεων του Αζερμπαϊτζάν, να καθηλώνουν έναν ηλικιωμένο κοντά σ’ ένα δέντρο. Ένας συνάδελφός τους τους δίνει ένα μαχαίρι με το οποίο ο ένας εξ’ αυτών αρχίζει να κόβει το κεφάλι του θύματος.

Στιγμιότυπο από το ανατριχιαστικό βίντεο του αποκεφαλισμού Αρμένιου ηλικιωμένου / Φωτογραφία: Amnesty.org
Τρεις κάτοικοι του χωριού Αζόκ αναγνώρισαν το θύμα στο βίντεο αυτό ως τον 82χρονο Γιούρι Ασριάν, που είχε επίσης αρνηθεί να εγκαταλείψει το χωριό του , όταν άλλοι ομοεθνείς του στο Ναγκόρνο Καραμπάχ έκαιγαν τα σπίτια τους για να μην πέσουν στα χέρια των Αζέρων και αποχωρούσαν. «Δεν επικοινωνούσε και πολύ με τους άλλους. Απλώς αρνήθηκε να φύγει», είπε ο Γιόργκι Αβεσιάν, κοινοτάρχης μέχρι το 2019 κι ένας εξ εκείνων που αναγνώρισαν τον Ασριάν. Όπως είπε, το θύμα πιθανώς δεν είχε κατανοήσει πλήρως όσα συνέβαιναν τότε εκεί. Λίγες μέρες αργότερα οι δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν μπήκαν στο χωριό, που παρέμεινε υπό τον έλεγχο του Μπακού μέχρι την υπογραφή της εκεχειρίας στις 9 Νοεμβρίου με τη μεσολάβηση της Ρωσίας. Δεν υπήρχαν πληροφορίες για την τύχη του Ασριάν μέχρι την εμφάνιση την περασμένη εβδομάδα στα social media του ανατριχιαστικού βίντεο με τον αποκεφαλισμό του.

Την ώρα που Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν άρχισαν την ανταλλαγή αιχμαλώτων η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις δύο χώρες να ερευνήσουν τα βίντεο με τους αποκεφαλισμούς και τη βεβήλωση σορών θυμάτων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Η οργάνωση έχει επιστρατεύσει ειδική ψηφιακή τεχνολογία για την επαλήθευση των βίντεο, που αναφέρονται στο αποκαλυπτικό δημοσίευμα του Guardian κι ενός ακόμη που καταγράφει τον αποκεφαλισμό ενός Αζέρου συνοροφύλακα. Άλλα βίντεο δείχνουν στρατιώτες να βεβηλώνουν τις σορούς μαχητών του εχθρού. Αν και στις ωμότητες έχουν εμπλακεί, σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα, και οι δύο πλευρές, τα δίκτυα στο Ίντερνετ έχουν κατακλυστεί από βίντεο κακοποίησης Αρμένων στρατιωτών και αμάχων από δυνάμεις των Αζέρων κατά την προέλασή τους.