Οι καρχαρίες επιδεικνύουν μια αξιοσημείωτη ικανότητα να επουλώνουν τις πληγές που υφίσταται το δέρμα τους και επιδεικνύουν μια ανθεκτικότητα η οποία τους διαφοροποιεί από άλλα ψάρια.
Αν και η θεραπευτική ικανότητα του δέρματος του καρχαρία δεν έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά σε ελεγχόμενες εργαστηριακές συνθήκες, εντούτοις ορισμένες από τις χημικές ενώσεις που βρίσκονται στο δέρμα του καρχαρία μπορεί να έχουν σημαντικές βιοϊατρικές δυνατότητες.
Έρευνα για τη βιοχημεία του δέρματος του καρχαρία
Για να διερευνήσουν την θεραπευτική ικανότητα, δύο ερευνητές δερματολογίας από το Ινστιτούτο Karolinska στη Σουηδία πραγματοποίησαν έρευνα σε έναν μικρό καρχαρία, που ανήκει στο είδος που λέγεται αγκάθινο σκυλόψαρο (Squalus acanthias) και άλλα είδη ψαριών στο Marine Biological Laboratory (MBL).
Στόχος των επιστημόνων είναι να κατανοήσουν τη μοναδική βιοχημεία του δέρματος των ψαριών και κυρίως των καρχαριών. Προηγούμενη έρευνα σε καρχαρίες σε άλλα εργαστήρια οδήγησε στην ανάπτυξη ενός νέου αντιβιοτικού και στην ανακάλυψη βιοχημικών οδών σχετικών με την έρευνα για την κυστική ίνωση.
Ο Jakob Wikström, αναπληρωτής καθηγητής Δερματολογίας και ερευνητής στο Ινστιτούτο Karolinska, και η ερευνήτρια, Etty Bachar-Wikström μελέτησαν τη βλέννα του δέρματος δύο ειδών καρχαριών και των στενών «συγγενών» τους, κάποιων μικρών σαλαχιών.
Σε αντίθεση με τη συντριπτική πλειοψηφία των ειδών ψαριών, που έχουν σχετικά λείο δέρμα που προστατεύεται από ένα παχύ, γλοιώδες στρώμα βλέννας, οι καρχαρίες έχουν τραχύ δέρμα που μοιάζει με γυαλόχαρτο. Δεν ήταν προφανές αν αυτό το δέρμα έχει προστατευτικό στρώμα βλέννας.
«Πολλά περισσότερα είναι γνωστά για τη βιολογία των ψαριών από ότι για την βιολογία του καρχαρία, για προφανείς λόγους. Τα ψάρια είναι πιο εύκολα διαχειρίσιμα και υπάρχει μεγαλύτερο εμπορικό ενδιαφέρον για αυτά», είπε ο Jakob Wikström.
Τα αρχικά αποτελέσματα της έρευνάς σχετικά με το στρώμα βλέννας δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στο International Journal of Molecular Sciences. «Στόχος μας σε αυτό το άρθρο ήταν να χαρακτηρίσουμε το δέρμα του καρχαρία σε μοριακό επίπεδο, κάτι που δεν έχει γίνει σε βάθος», είπε η Bachar-Wikström.
Η μελέτη τους βρήκε ένα πολύ λεπτό στρώμα βλέννας στο δέρμα του καρχαρία που είναι χημικά διαφορετικό από αυτό των οστεοψαριών. Η βλέννα του καρχαρία είναι λιγότερο όξινη, σχεδόν ουδέτερη και αποδεικνύεται ότι μοιάζει περισσότερο με βλέννα θηλαστικών, συμπεριλαμβανομένης της ανθρώπινης βλέννας.
Πιθανές Βιοϊατρικές Εφαρμογές
Αποδεικνύεται περισσότερο ότι «η μοριακή βιολογία των καρχαριών είναι μοναδική», είπε η Wikström. «Δεν είναι απλώς άλλο ένα ψάρι που κολυμπάει. Έχει μια μοναδική βιολογία, και πιθανώς υπάρχουν πολλές ανθρώπινες βιοϊατρικές εφαρμογές που θα μπορούσε κανείς να αντλήσει από αυτό. Για παράδειγμα, όταν πρόκειται για τη βλεννίνη [πρωταρχικό συστατικό της βλέννας], μπορεί κανείς να φανταστεί διαφορετικές τοπικές θεραπείες φροντίδας τραυμάτων που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν από αυτό», τόνισε η Wikström
Προϊόντα θεραπείας πληγών από μπακαλιάρο υπάρχουν ήδη και γι’ αυτό είναι πιθανόν να κατασκευαστούν αντίστοιχα προϊόντα από καρχαρίες.
Η Bachar-Wikström πρόσθεσε: «Εκτός από την ανθρώπινη συνάφεια, είναι επίσης σημαντικό να χαρακτηρίσουμε αυτά τα καταπληκτικά ζώα και να μάθουμε περισσότερα για αυτά και πώς επιβιώνουν στο περιβάλλον τους… Νομίζω ότι αυτό είναι μόνο το πρώτο βήμα για ακόμη βαθύτερη μοριακή κατανόηση».
Συνεχής Έρευνα και Μελλοντικές Προοπτικές
Οι ερευνητές έχουν μια σειρά εγγράφων για τον περαιτέρω χαρακτηρισμό των μοναδικών βιοχημικών ιδιοτήτων αυτών των ειδών καρχαρία που μελέτησαν. Αυτές οι εργασίες περιλαμβάνουν σε βάθος μελέτες των διαφορετικών τύπων κυττάρων στο δέρμα σε μονοκύτταρο επίπεδο και επίσης εξετάζουν λεπτομερέστερα τις θεραπευτικές ικανότητες του δέρματος του καρχαρία.
«Τα ζώα που είναι μακριά [από εμάς] εξελικτικά μπορούν ακόμα να μας δώσουν πολύ σημαντικές πληροφορίες που σχετίζονται με τον άνθρωπο», είπε η Wikström.
Και συνέχισε: «Κανείς δεν το έχει κάνει πραγματικά σε καρχαρίες στον ίδιο βαθμό, επομένως είναι συναρπαστικό γιατί πραγματικά δεν ξέρουμε τι θα βρούμε. Είναι διερευνητική έρευνα».
