Το «κοκκαλάκι της νυχτερίδας» φαίνεται πως έχουν όσοι ακόμα δεν έχουν μολυνθεί από τον SARS-CoV-2, τον κορωνοϊό που μας αναστάτωσε τα τελευταία χρόνια καταγράφοντας περισσότερο από μισό δισεκατομμύριο κρούσματα παγκοσμίως και κοντά στα 3,5 εκατομμύρια στην Ελλάδα. Η πραγματική διασπορά του ιού εκτιμάται μεγαλύτερη από τις επίσημες καταγραφές, συμπεριλαμβανομένων και όσων δεν ελέγχθηκαν ποτέ καθώς νόσησαν ασυμπτωματικά. Έστω και έτσι όμως, κάποιοι τη γλύτωσαν σίγουρα. Είναι τελικά θέμα τύχης;
Η απάντηση είναι μάλλον «περίπου» και η εξήγηση πολυπλοκότερη από τον παράγοντα της τύχης, σύμφωνα με τη Δρ Lindsay Broadbent, επιστημονική συνεργάτιδα στη Σχολή Ιατρικής, Οδοντιατρικής και Βιοϊατρικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κουίνς του Μπέλφαστ, η οποία παρουσιάζει τέσσερα πιθανά σενάρια για την εξήγηση του φαινομένου.
1. Δεν ήρθαν σε επαφή με τον ιό
Πρόκειται για μια απλοϊκή απάντηση που θα μπορούσε να ισχύει μόνο για τα άτομα που αποφάσισαν να λάβουν ακραία μέτρα προστασίας λόγω αυξημένου κινδύνου σε περίπτωση λοίμωξης όπως ασθενείς με χρόνιες παθήσεις της καρδιάς και των πνευμόνων, κάποιοι εκ των οποίων εξακολουθούν να τηρούν τα αυστηρά μέτρα προστασίας και άλλοι τελικά δεν κατάφεραν να αποκλείσουν τον ιό.
Η εκδοχή δύσκολα μπορεί να συμπεριλάβει όσους χρησιμοποιούν μέσα μαζικής μεταφοράς, εργάζονται με φυσική παρουσία και έχουν γενικά εντονότερη κοινωνική ζωή, ιδίως μετά τα υπερμεταδοτικά στελέχη της παραλλαγής Omicron. Και όμως, σημειώνει η ειδικός, υπάρχουν άτομα που δεν προσβλήθηκαν παρά την υπερέκθεσή τους στον ιό όπως εργαζόμενοι σε νοσοκομεία ή στενές επαφές κρουσμάτων.
2. Προστατεύονται από τον εμβολιασμό
Σύμφωνα με μελέτες, τα εμβόλια κατά της COVID-19 δεν μειώνουν απλώς τον κίνδυνο σοβαρής νόσου αλλά και την πιθανότητα μετάδοσης του SARS-CoV-2. Το πρόβλημα εν προκειμένω είναι ότι τέτοιες μελέτες εκπονήθηκαν πριν την έλευση της παραλλαγής Omicron, για την οποία τα περιορισμένα διαθέσιμα στοιχεία έχουν διαπιστώσει την ικανότητά της να διαφεύγει την ανοσία από προηγούμενη μόλυνση ή εμβολιασμό.
3. Προστατεύονται από τη δομή των κυττάρων τους
Σύμφωνα με μια υπόθεση, κάποια άτομα θα γλιτώσουν τη μόλυνση ακόμα και αν ο κορωνοϊός εισέλθει στους αεραγωγούς, λόγω έλλειψης από την επιφάνεια των κυττάρων των υποδοχέων που χρειάζεται ο SARS-CoV-2 για να προσδεθεί και να εισαχθεί ώστε να ξεκινήσει τη διαδικασία αναπαραγωγής του.
4. Έντονη ανοσοαπόκριση
Μια τελευταία προσέγγιση επικεντρώνεται στον ρόλο που διαδραματίζει το ανασοποιητικό μας σύστημα κατά τη λοίμωξη με τον κορωνοϊό. Πιθανώς, μια ταχεία και ισχυρή ανοσολογική απόκριση λαμβάνει χώρα εξαρχής, εμποδίζοντας την αναπαραγωγή του ιού σε πρώτη φάση. Οι επιδόσεις του ανοσοποιητικού μας, εξηγεί η Δρ Broadbent, κρίνονται από έναν συνδυσμό παραγόντων που περιλαμβάνουν την ηλικία, τα γονίδια και τον τρόπο ζωής. Έτσι, η ισχυρή και άμεση ανοσοαπόκριση:
- μπορεί να είναι αποτέλεσμα ενός τρόπου ζωής που περιλαμβάνει άσκηση και σωστή διατροφή, μέριμνα για επάρκεια σε βιταμίνη D και επαρκή ύπνο
- οφείλεται ενδεχομένως στα γονίδια, όπως προκύπτει από μελέτες που αποδίδουν σε γενετικούς παράγοντες ένα στα πέντε (20%) περιστατικά σοβαρής COVID-19 και υποδεικνύουν έτσι ότι το γονιαδιακό μας προφίλ θα κρίνει την ανοσιακή αντίδραση. Σε μελέτη που πραγματοποιεί η Δρ Broadbent και η ομάδας της σε κύτταρα της ρινικής κοιλότητας, ανακάλυψαν ότι το κυτταρικό δείγμα ενός δότη δεν μπορούσε να προβληθεί από τον SARS-CoV-2 και ότι κάποιες γενετικές παραλλαγές -μερικές εκ των οποίων εμπλέκονται στην ανοσοαπόκριση- ενδεχομένως εξηγούν γιατί συνέβη αυτό. Μια από αυτές μάλιστα έχει δείξει παλαιότερα αντίσταση και στην μόλυνση από τον ιό HIV
- είναι προϊόν διασταυρούμενης ανοσίας, εξασφαλίζεται δηλαδή η προστασία χάρη σε παλαιότερη μόλυνση από άλλους ανθρώπινους κορωνοϊούς (HCoVs) που προκαλούν ήπια γενικά νόσο έναντι του SARS-CoV-2.
